بررسی روند بهبود عملکرد دانه ی جو دیم در طی نیم قرن اخیر در استان گلستان

به منظور بررسی تغییرات شاخص برداشت، عملکرد بیولوژیک، عملکرد و اجزای عملکرد دانه در ژنوتیپ های جدید و قدیمی جو در گنبد کاووسآزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه گنبد کاووس در سال زراعی93-1392 انجام شد. تیمارها مورد بررسی در این آزمایش، 9 رقم جو شامل صحرا، دشت، ترکمن، گرگان 4، نیمروز، ماهور، خرم، ریحان و یوسف بودند. نتایج نشان داد که ارقام از نظرصفات مورد مطالعه با هم اختلاف معنی داری دارند. بیش ترین وزن دانه مربوط به رقم ماهور، 37/33 میلی گرم و کم ترین رقم ترکمن با 22/66 میلی گرم در متر مربع بود، بیش ترین تعداد دانه در سنبله مربوط به رقم ترکمن و کم ترین رقم ماهور بود، رقم ماهور بیش ترین و یوسف کم ترین تعداد سنبله را در متر مربع به خود اختصاص دادند، نتایج نشان داد که در ارقام 2 ردیفه مانند رقم ماهور، طی روند اصلاح تعداد پنجه در بوته افزایش یافته است و در ارقام جدید شش ردیفه تلاشی در این جهت صورت نگرفته است. بیش ترین عملکرد دانه مربوط به رقم یوسف با 388/33 گرم در مترمربع بود و کم ترین عملکرد مربوط به رقم ترکمن با 243/33 گرم در متر مربع بود. بیش ترین شاخص برداشت در رقم صحرا 32/66 درصد و کم ترین آن در رقم ترکمن با 20/33 درصد مشاهده شد. افزایش عملکرد در ارقام جدید دوردیفه مثل ماهور را می توان افزایش وزن دانه و تعداد پنجه در متر مربع نسبت به ارقام قدیم 2 ردیفه دانست و در ارقام شش ردیفه مثل یوسف در مقایسه با ارقام قدیم شش ردیفه مثل ترکمن تنها افزایش وزن دانه باعث افزایش عملکرد گردیدهاست. هم چنین تجزیه مسیر نشان داد که تعداد دانه در سنبله بیش ترین تاثیر را بر عملکرد دانه داشت. به طور کلی نتایج نشان داد که بیش ترین عملکردمربوط به ارقام جدید بوده و شاخص برداشت طی زمان افزایش یافته است.

کلیدواژه ها:

تجزیه علیت ، ژنوتیپ های جو ، عملکرد و اجزای عملکرد ، وزن هزار دانه