وانع نگری، نقطه عطفی در روش اجتهادی محقق بهبهانی

ازویژگی های برجسته در روش اجتهادی وحیدربهبهانی، واقع گرایی و اهتمام به شناخت موضوعات احکام و نقشی که این شناخت در دستیابی نزدیک تر به احکام شرع دارد، می باشد. محقق بهبهانی این ویژگی را با رویکردهای مختلف عقلی، حسی، تاریخی، اجتماعی، عرفی و عقلایی، در سراسر مباحث فقهی خود نشان داده و آگاهی عمومی ایشان به موضوعات احکام، فضای صدور روایات، نیازها و الزامات اجتماعی احکام، آن را پررنگ ساخته است. این رویکرد، طیف گسترده ای از مسایل را دربر می گیرد، از لزوم سازگاری استنباط با الزامات عقلی و عقلایی تا لزوم سازگاری با مور عینی و حسی و طبیعی، و نیز شناخت الزامات عرفی و مقتضیات زندگی اجتماعی، و از بهره گیری از واقعیات تاریخی متنوع در شناخت مفاد روایات و جمع میان ادله تا استناد به سیره دامنه دار مسلمین و سیره شیعایان و نیز جایگاه و سیره اهل بیت (ع)، و از توجه به قلمرو موضوعات و استناد به آن تا شناخت تاریخی موارد تقیه، و از تاکید بر انصراف واژگان به معانی عرفی تا اعتقاد به ضعف نسبی اعتبار مکاتبات، و از شناخت ویژگی راوی تا ویژگی تعلق حکم به بانوان. دامنه گزارش و تحلیل هرآنچه وی به دست داده، بسی گسترده است؛ اما آنچه در این مقاله آمده، تنها گزارشی کلی و اجمالی از این رویکرد در نه محور و به دست دادن نمونه های از آن در هر محور است.

کلیدواژه ها:

وحید بهبهانی ، روش اجتهاد ، موضوع شناسی ، عرف ، تقیه