بررسی وضعیت خود و دگر سازگاری در تعدادی از ژنوتیپ های اصلاح شده بادام

یکی از مشکلات تولید بادام خودناسازگاری است که موجب کاهش شدید تشکیل میوه و نهایتاً ایجاد مشکل در مدریتی باغ می گردد. بنابراین اصلاح بادام به منظور ایجاد ارقام خودسازگار اهمیت بالای دارد. این تحقیق به منظور شناسایی ژنوتیپ های خودسازگار و دگر سازگار در 38 ژنوتیپ انتخاب شده بادام حاصل از تلاقی رقم خودسازگار تونو ( والد پدری ) و رقم خودناسازگار شاهرود 12 ( والد مادری ) از طریق بررسی میزان تشکیل میوه در باغ و مطالعه میکروسکوپی رشد لوله گرده پس از عمل خود گرده افشانی و دگر گرده افشانی انجام شد. به منظورتعیین میزان تشکیل میوه در هر درخت ابتدا چهار شاخه با تعداد گل کافی در مرحله بالونی انتخاب و در داخل کیسه های مخصوص گرده افشانی قرار داده شدند. عمل خودگرده افشانی به صورت دستی انجام شد. درصد تشکیل میوه اولیه محاسبه شد و هر 15 روز یک بار شمارش، تکرار شد. در نهایت پس از هشت هفته درصد تشکیل میوه نهایی محاسبه شد. همچنین یک شاخه نیز به منظور مقایسه درصد میوه دهی به صورت طبیعی (شاهد) با روش خود گرده افشانی در نظر گرفته شد. ژنوتیپ شماره 23 با میزان تشکیل میوه 18/23% ( حاصل از خود گرده افشانی ) به عنوان خودسازگارترین ژنوتیپ شناخته شد. مقایسه میزان تشکیل میوه در شاخه شاهد بامیزان تشکیل میوه حاصله از خود گرده افشانی در ژنوتیپ های خودسازگار نشان داد که دگر گرده افشانی باعث افزایش میزان تشکیل میوه در ژنوتیپ های خودسازگار شده است. به منظور مطالعه رشد لوله گرده حاصل از خود گرده افشانی با استفاده از میکروسکوپ فلورسنس نمونه های گل در زمان های 24، 72 و 120 ساعت پس از گرده افشانی دستی برداشت شدند. نتایج در دو سال بررسی نشان دادند که زمان 24 و 72 ساعت پس از خودگرده افشانی به منظور رسیدن لوله گرده به قسمت انتهایی خامه کافی نمی باشد ولی زمان 120 ساعت برای رسیدن لوله گرده به انتهای خامه در اکثر موارد مناسب بود. در زمان 120 ساعت پس از خودگرده افشانی در سال دوم 39/47 درصد از ژنوتیپ ها خودناسازکار، 23/68 درصد مشکوک، 26/32 درصد خودسازگار و 10/53 درصد کاملاً خودسازگار بودند. به منظور بررسی میزان دگرسازگاری، اثر گرده رقم سهند روی 38 ژنوتیپ مورد آزمایش بررسی شد. از هر ژنوتیپ حداقل 10 گل در زمان 120 ساعت پس از دگرگرده افشانی برداشت شد. نتایج نشان داد که دو ژنوتیپ کاملاً دگرناسازگار بودند و چهار ژنوتیپ به عنوان مشکوک شناخته شدند. 10 ژنوتیپ دگرسازگار و 22 ژنوتیپ به عنوان کاملاً دگرسازگار شناخته شدند. نتایج مطالعه میکروسکوپی رشد لوله گرده حاصل از خود و دگر گرده افشانی تا حدود قابل توجهی با نتایج مطابقت داشت. بنابراین مشاهده رشد لوله گرده توسط میکروسکوپ فلورسنس به عنوان یک روش مفید و تکمیلی به منظور تشخیص ژنوتیپ های خودسازگار و دگرسازگار بعد از اینکه ژنوتیپ ها شروع به گلدهی کردند، شناخته شد.

کلیدواژه ها:

میزان تشکیل میوه ، خودسازگاری ، دگرسازگاری ، ژنوتیپ های مشکوک ، مطالعه میکروسکوپی