تغییر فاکتورهای فیزیکی و فیتوشیمیایی گل همیشه بهار (Calendula offıcinalis L.) تحت تأثیر روش های مختلف خشک کردن و منبع تغذیه گیاه

به منظور بررسی تأثیر برخی عوامل پس از برداشت بر خصوصیات کیفی گیاه دارویی همیشه بهار ( Calendula officinalis L. )، اثر منبع تغذیه گیاه شامل کود گاوی کاملاً پوسیده ( 25 تن در هکتار)، کمپوست زباله شهری ( 20 تن در هکتار)، کمپوست قارچ مصرف شده ( 15 تن در هکتار)، ورمی کمپوست (15 تن در هکتار) و شاهد و روش های مختلف خشک کردن شامل آون (60، 70 و 80 درجه سانتی گراد)، مایکروویو (300، 600 و 900 وات) و روش طبیعی (خشک کردن در دمای اتاق) در یک آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار، در دانشگاه تهران و دانشگاه شهید بهشتی در سال های 1389 و 1390 بررسی شد. عوامل فیزیکی و فیتوشیمیایی شامل سینتیک خشک شدن و میزان فعالیت آنتی اکسیدانی، فلاونوئید کل، ترکیبات فنولی و کاروتنوئید کل ارزیابی شدند. نتایج حاصل بیانگر نبود تأثیر معنا دار نهاده های آلی به منزله منبع تغذیه بر خصوصیات کیفی همیشه بهار جز فلاونوئید کل بود در حالی که این خصوصیات به طور معنادار تحت تأثیر روش های خشک کردن قرار گرفتند. کاربرد مایکروویو در توان های 300، 600 و 900 وات به ترتیب بیشترین میزان فلاونوئید، ترکیبات فنولی و کاروتنوئید کل را به دنبال داشت درحالی که دماهای مختلف آون از کمترین میزان این صفات برخوردار بود. همچنین اثر متقابل خشک کردن و منبع تغذیه بر فعالیت آنتی اکسیدانی همیشه بهار معنادار بود و بیشترین و کمترین میزان این صفت، به ترتیب، از اثر متقابل ورمی کمپوست و مایکروویو 900 وات و ورمی کمپوست و آون 60 درجه سانتی گراد به دست آمد. بررسی روند منحنی های خشک شدن نشان داد که با افزایش توان مایکروویو و دمای آون، شیب منحنی کاهش رطوبت افزایش و زمان خشک شدن گل ها کاهش می یابد. در مجموع گزینش صحیح روش خشک کردن به عوامل متعددی بستگی دارد و در این میان استفاده از روشی بر مبنای مصرف بهینه انرژی و صرفه جویی در هزینه نیز باید مورد توجه قرار گیرد.

کلیدواژه ها:

سینتیک خشک شدن ، فعالیت آنتی اکسیدانی ، فلاونوئید ، گیاه دارویی ، نهاده های آلی