شناسایی، تمایز و ثبت رقم های انگور بومی و تجاری ایران

حفاظت و جلوگیری از خروج غیرقانونی ذخایر ژنتیکی (ژرم­پلاسم) انگور به عنوان مهم ترین سرمایه­های کشور، نیازمند شناسه دار کردن رقم­های تجاری و بومی و ثبت آن­ها در مراکز بین المللی است. این پروژه برای تمایز و ارزیابی مهم ترین رقم­های تجاری انگور ایران (فخری، پیکانی کاشمر، خوشناو، ریش بابای سفید و قرمز، بیدانه سفید و قرمز، شاهرودی، شصت عروس، یاقوتی، عسکری و میش پستان) بر پایه صفت­های ریخت شناختی (مورفولوژیک) یا ساختار ظاهری و فیزیولوژیک با هدف ثبت آن ها در مرکز بین المللی حفاظت از رقم­های گیاهی (UPOV) در استان های قزوین و آذربایجان غربی انجام شد. صفت­های رویشی و زایشی بنا بر دستورکار آزمون های تمایز، یکنواختی و پایداری (DUS) طی دو سال در قالب طرح آماری بلوک­های کامل تصادفی در سه تکرار اندازه­گیری شدند. نتایج نشان داد صفت­های کمی یا کیفی به تنهایی قادر به تمایز رقم­های انگور موردبررسی از یکدیگر نیستند. لیکن استفاده از ترکیب برخی از ویژگی­های کمی و کیفی به عنوان صفت­های کلیدی،کارایی کامل دارد. به طوری که با کاربرد امتیازهای یازده صفت شامل شمار پیچک­های متوالی، شکل پهنک برگ کامل، مقطع عرضی برگ کامل، شمار پارپهنک (lobe)، شکل دندانه، زمان آغاز رسیدن حبه، اندازه، شکل و رنگ پوست حبه، میزان آنتوسیانین گوشت و تشکیل دانه، به عنوان یک گیاه کد و یا بروز چهار صفت شامل رنگ میوه، تشکیل دانه، طول پیچک و مقطع عرضی برگ کامل، رقم ها به طور دقیق از همدیگر  متمایز شدند. بنابراین ثبت صفت های ظاهری، راهکاری ساده و مناسب برای جداسازی رقم­های انگور است و جز در موارد خاص، نیاز به انگشت نگاری ژنتیکی نیست.

کلیدواژه ها:

ثبت ذخایر ژنتیکی ، گیاه کد ، صفت های رویشی و زایشی