کتابت و نسخه پردازی در عصر سامانیان و نقش وراقان در گسترش آن

هدف اساسی این پژوهش بررسی کتابت و نسخه پردازی و آشنایی با مهارتهای نسخه پردازی و نسخه پردازان در یکی از ادوار هم تاریخ ایران، یعنی عصر سامانیان، است. روش پژوهش، روش تاریخی است . داده های این پژوهش با استفاده از سیستم کتابخانه ای و فیش برداری از منابع انجام گرفته است . یافته های نشان میدهد که با شکوفایی بذر اسلام شکوفایی علمی و فرهنگی و هنری ایرانیان در عصر سامانیان و آل بویه آغاز می شود و این دوره را می توان آغاز تحول در تمام هنرها دانست. در قرون اولیه دوران اسلامی به همان اندازه که به خوشنویسی توجه می شد فن آرایش و تذهیب نیز مورد علاقه بزرگان و امیران بود تا جایی که در نقاطمختلف ایران به خصوص خراسان، مراکزی جهت تعلیم و پرورش علاقمندان در این فن به وجودآمد و رفته رفته فن تذهیب راه کمال را طی کرد علاوه بر استفاده تزیینات و خوشنویسی در نوشتن کتاب، آثار این هنر درمعماری، سکه، سفالینه و حتی پارچه قابل ملاحظه میباشد سفال سازان ایرانی بخصوص در نیشابور در نگارش خط کوفی و سایر خطوط بر روی سفال توفیق یافتند و ظرف های بسیار، با تزیینات نگارشی به خط کوفی ساده یا گلدار و خطوط مدور مانند نسخ وثلث به گونه ای زیبا و منسجم ساختند که پدیده ای نادر در هنرایران است.و کتابسازان و نسخه پردازان زیادی در این عصر ظهور کردند و بیشتر افرادى که به این حرفه رو مى آورند یا خود از دانشمندان و بزرگان روزگار خویش بوده و یا در خدمت دانشمندان بوده اند در مقطعی ازتاریخ اندیشه و علوم، نقش مهمی در نگارش افکار و علوم داشته اند. قرون سوم تا پنجم ق. همزمان با دوره حکومت سامانیان دورانی پربار در تاریخ هنراسلامی ایران به ویژه نواحی شرق یعنی خراسان بود. که نقش عمده ای در شکل گیری،گسترش و تداوم سبک هنری- تزیینی نوینی داشتند. این سبک تزیینی-تجریدی در قرون بعد در هنراسلامی ایران به نهایت شکوفایی و بلوغ خود رسید.

کلیدواژه ها:

کتابت ، کتابسازی ، نسخه پردازی ، وراقی ، وراقان ، سامانیان