بررسی توسعه میان افزا در فضاهای موقوفه شهری در توسعه فیزیکی شهر (نمونه موردی: شهر ساری)

در سال های اخیر، اراضی وقفی در توسعه فیزیکی بسیاری از شهرهای ایران تاثیر گذار بوده اند و بخشی از این اراضی نیز در جریان توسعه فیزیکی شهر، قرار گرفته اند. در حالی که بسیاری از این اراضی به صورت بلا استفاده، رها شده، از توسعه بازمانده و سبب تشدید توسعه بی رویه و پراکنده شهری شده اند. بازماندن اراضی موقوفه از توسعه، علاوه بر تشدید پراکنده رویی شهری؛ تخلخل بافت شهری، از بین رفتن اراضی کشاورزی و محیط زیست طبیعی اطراف شهر، افزایش هزینه های خدمات رسانی شهری، مشکلات زیست محیطی و آلودگی های ناشی از آن، ناسازگاری در کاربری های همجوار و کاهش امنیت در بافت های مسکونی را موجب شده اند. در بسیاری از شهرهای ایران، به ویژه شهر ساری رشد فیزیکی بسیار سریع تر از رشد جمعیت و نیاز واقعی شهر بوده و شهر دچار گسترش افقی بی رویه شده است. در روند توسعه پراکنده و بی رویه شهر بخش مهمی از اراضی شهری با پتانسیل توسعه، به صورت بلا استفاده رها شده اند و پیامدهای منفی را به دنبال داشته اند. آنچه در این پژوهش به طور ویژه مورد توجه است، مالکیت وقفی بخشی از اراضی بازمانده از توسعه شهری می باشد. اراضی وقفی بخشی از اراضی شهر ساری را به خود اختصاص می دهند و بسیاری از این اراضی در داخل محدوده شهر و در دل بافت های شهری واقع شده اند اما فاقد کاربری مناسب شهری می باشند و یا پویایی و کارایی لازم را ندارند. نتایج یافته ها نشان می دهد که عوامل موثر در تعیین ظرفیت توسعه اراضی وقفی ناحیه مطالعاتی مدیریتی نهادی، کالبدی فضایی، اجتماعی و اقتصادی می باشند. که عوامل مدیریتی نهادی با ضریب اهمیت بیشترین تاثیر و عوامل کالبدی فضایی با ضریب اهمیت تاثیر کم و عوامل- اقتصادی و اجتماعی هر یک با عدد تاثیر ناچیزی در سنجش ظرفیت توسعه اراضی وقفی ناحیه مورد مطالعه دارند. هدف اصلی این پژوهش بررسی توسعه میان افزا در فضاهای موقوفه شهری در توسعه فیزیکی شهری شهر ساری است. که در این راستا، از روش توصیفی تحلیلی استفاده می شود. روش توصیفی برای بیان اطلاعات مرتبط با ادبیات موضوع و نیز شناخت محدوده مطالعاتی استفاده می شود. روش تحلیلی نیز، جهت تبیین روابط بین مولفه های مختلف مورد استفاده می باشد.

کلیدواژه ها:

توسعه میان افزا ، فضاهای موقوفه شهری ، توسعه فیزیکی شهر ، شهر ساری