غربالگری هموکاریونها و تولیدنژاد دورگ جدید قارچ دکمه ای سفید (Agaricusbisporus) با استفاده از نشانگر ریزماهواره

قارچ خوراکی دکمه ای سفید (Agaricusbisporus) رایج ترین قارچ خوراکی در ایران و دنیا است، اما بهدلایلی از جمله استفاده از نژادهای کم محصول وپسروی نژادی، عملکرد این قارچ در کشور کمتر از متوسط عملکرد آن در دنیا می باشد. یکی از برنامه های به نژادی، تولید نژاد F1 حاصل از آمیزش همو کاریونها است که مستلزم در اختیار داشتن جدایه های همو کاریون می باشد. در این مطالعه ابتدا 160جدایه تک اسپور کند رشد از نژاد A15 جداسازی شد و سپس براساس ویژگیهای مورفولوژیک، از بین آنها 18 نمونه بررسی و انتخاب شدند. در مرحله ی بعد، از نشانگر هم بارز ریزماهواره (SSR) جهت شناسایی هموکاریونها استفاده شد. ده آغازگر که در نمونه های شاهد مادری دارای چندشکلی بودند برای نمونه های مورد آزمایش نیز استفاده شدند. جدایه ها براساس حضور و عدم حضور باندهای چندشکل در دو گروه کلی هتروآلیک و هموآللیک قرار گرفتند و هفت جدایه که در تمامی جایگاه های بررسی شده الگوی باندی تک باند نشان دادند به عنوان جدایه ی هموکاریون در نظر گرفته شدند. به منظور محاسبه سطح تنوع ژنتیکی بین 7 جدایه هموکاریون به دست آمده، ماتریس فاصله ژنتیکی با استفاده از نرم افزار NTSYSpc محاسبه شد و دندرو گرام مربوطه ترسیم گردید. تشابه ژنتیکی جفت نمونه ها بین 0 / 17 تا 0 / 67 متغیر بود. در مرحله ی بعد نمونه های شماره 4 و 8 با بیشترین فاصله ژنتیکی نسبت به سایر نمونه ها جهت تشکیل هیبرید در تلاقی شرکت داده شدند. نتیجه این تلاقی، تولید هیبرید N1 بود که با افزایش ناگهانی در رشد و تولید میسلیوم هوایی در محل الحاق همراه بود که در مقایسه با والدهای هموکاریون، سرعت رشد بیشتری داشت. در ادامه، جهت تایید مولکولی هیبرید حاصل، واکنش PCR - SSR با استفاده از یک پرایمر (45 AbSSR) انجام گرفت. همانطور که انتظار می رفت در هیبرید N1 همانند نمونه ی شاهد هتروکاریون، دو باند قابل امتیاز دهی حاصل شد که نشان دهنده وجود دو هسته ی غیرخواهری در هر واحد سلولی آن می باشد. نتایج نشان دادند که با استفاده از نشانگر SSR می توان با احتمالی بیش از 99 / 8 درصد نسبت به قطعیت همو کاریونی پس از اجرای آزمایش با 10 آغازگر دست یافت و به این ترتیب از آنها در برنامه های اصلاحی جهت تولید هیبرید بهره برد.

کلیدواژه ها:

تنوع ژنتیکی ، تنوع مورفولوژیکی ، نشانگر هم بارز ، هتروکاریون