بررسی نخستین کتاب فارسی جغرافیای تاریخی حدود العالم من المشرق الی المغرب

کتاب حدود العالم من المشرق الی المغرب که در سال 372 ه. ق به رشته تحریر درآمده است، نخستین اثر فارسی در حوزه جغرافیای تاریخی است که برای ما به یادگار مانده است. در آن زمان که به دلیل تشویق و حمایت خلفای عباسی و پادشاهان و امیران سلسله های نسمه مستقلی همچون سامانیان، آل بویه، آل زیار، عزنویان و غیره و همچنین حمایت وعلم دوستی بسیاری از وزرای زمانه، اغلب علوم از جمله طب، ریاضی، نجوم، فلسفه و جغرافیا رونق یافته بود و از آن دوره به حق، عصر طلایی و زرین فرهنگ و تمدن اسلامی یاد میشد، کتابهای زیادی نیز در مورد جغرافیای شهرها و روستاها و مناطق مختلف نوشته شد و اطلاعات ذیقیمتی را در مورد مسایل مختلف جغرافیایی و حتی تاریخی و اجتماعی و اقتصادی برای آیندگان انتقال داد. اما از آنجایی که زبان علمی آن زمان حتی در داخل ایران هم که جزیی از قلمرو وسیعتر اسلامی محسوب میشد، عربی بود، اکتریت قریب به اتفاق منابع به این زبان نوشته شد، در این میان حدود العالم من المشرق الی المغرب یک استثنایی بود که در زمینه جغرافیای تاریخی به زبان فارسی نوشته شد و در این پژوهش نیز به بررسی این اثر ارزشمند پرداخته میشود.

کلیدواژه ها:

جغرافیای شهری ، عصر طلایی ، حدود العالم ، شهرها ، جهان اسلام