مقایسه و ارزیابی روش های بهینه سازی سراسری در تخمین پارامترهای مدل هیدرولوژیکی رواناب روزانه

مسیله شبیه­سازی رواناب در حوضه­هایی با کمبود یا فقدان ایستگاههای هواشناسی به صورت یک مشکل در مدل­های هیدرولوژیکی مطرح است. در چنین شرایطی توسعه مدل هایی که بتواند پیش بینی سیلاب را با دقت کافی داشته باشد در کنار برآورد پارامترهای مدل هیدرولوژیکی لزوم استفاده از روش های نوین واسنجی را بیش از پیش نمایان می کند. تخمین پارامترهای این گونه مدل­ها عموما به صورت مستقیم به دلیل تعداد بالای پارامترها غیر ممکن می­باشد و لازم است به کمک ابزارهای بهینه­سازی (واسنجی مدل) آن­ها را برآورد نمود. در تحقیق حاضر ارزیابی پنج روش بهینه­سازی فراکاوشی در برآورد پارامترهای مدل مفهومی بارش-رواناب روزانه Hymod در دو حوضه رودخانه داخل و خارج کشور (رودخانه کرج و لیف) انجام شد. ارزیابی روش­های واسنجی مذکور با استفاده از داده­های روزانه بارش و تبخیر و تعرق در هر حوضه انجام گردید. در این تحقیق از معیار ناش –ساتکلیف تغییر یافته برای اولین بار در ارزیابی خطای شبیه سازی های انجام شده بارش-رواناب استفاده گردید. با مقایسه مقادیر دبی شبیه­سازی شده و مشاهده شده روزانه با استفاده از معیارهای مختلف ارزیابی مدل، نتایج نشان از برتری محسوس روش های بهینه­سازی مجموعه ذرات و تکامل تصادفی جوامع به نسبت سه روش دیگر (ترکیب روش­های ژنتیک و مجموعه ذرات، جهش ترکیبی قورباغه و روش کرم شبتاب) داشت.

کلیدواژه ها:

روش های بهینه سازی ، مدل بارش- رواناب ، حوضه آبریز رودخانه کرج و رودخانه لیف