ارزیابی توانایی توابع انتقالی پارامتریک برای برآورد شاخه جذب منحنی مشخصه آب خاک (مطالعه موردی: شهرستان بویین زهرا)

منحنی مشخصه آب خاک در بسیاری از مطالعات از جمله شبیه سازی حرکت آب و املاح و مسایل مربوط به آبیاری و زهکشی مورد نیاز می باشد. این ویژگی هیدرولیکی خاک به روش مستقیم(صحرایی و آزمایشگاهی) و غیر مستقیم تعیین می گردد. روش های مستقیم پر هزینه و زمان بر بوده و لذا از روش های غیر مستقیم مانند توابع انتقالی، برای برآورد این ویژگی آب خاک استفاده میشود. توابع انتقالی به منظور برآورد شاخه واجذب منحنی مشخصه آب خاک توسعه یافته است در حالی که کمتر پژوهشی در مورد شاخه جذب منحنی مشخصه آب خاک انجام شده است. در این پژوهش از روش صحرایی شانیبرای به دست آوردن شاخه جذب منحنی مشخصه آب خاک در کاربری­های کشاورزی، در 39 نقطه از شهرستان بویین زهرا استفاده شد. ابتدا 10 تابع انتقالی پارامتریک ملی و بین­المللی برای برآورد شاخه جذب منحنی مشخصه آب خاک مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد منحنی مشخصه آب خاک شبیه سازی شده با توابع انتقالی، تطابق مناسبی با شاخه­ی جذبی منحنی مشخصه­ی آب خاک اندازه­گیری شده ندارند.  با توجه به عملکرد نامناسب توابع انتقالی، به منظور برآورد بهتر شاخه جذب منحنی مشخصه آب خاک بین مقادیر اندازه گیری شده و برآورد شده رابطه رگرسیونی غیرخطی ایجاد گردید. نتایج نشان داد استفاده از معادله های رگرسیونی استخراج شده سبب می گردد ریشه میانگین مربعات خطا توابع انتقالی مایر و جارویس(1999)، وستن و همکاران(1999) ، کمپل(1985) و سکستون و همکاران(1986) به ترتیب 174، 140، 132 و 113 درصد، کاهش یافته و در نتیجه باعث بهبود برآورد شاخه جذب منحنی مشخصه آب خاک گردد. همچنین نتایج نشان داد استفاده از معادله های رگرسیونی استخراجی در این پژوهش،  سبب می گردد که مقادیر نسبت خطای متوسط هندسی  به یک نزدیک­تر شده و در نتیجه از مقادیر بیش برآوردها و کم برآوردها در توابع انتقالی مختلف کاسته شود.

کلیدواژه ها:

منحنی رطوبتی ، توابع انتقالی ، شاخه جذب منحنی آب خاک ، بویین زهرا