دستوری شدگی در ترکی آذربایجانی: مطالعه ی موردی مقوله پس اضافه

در فرایند دستوری­شدگی، گاه ممکن است یک مقوله واژگانی علاوه بر نقش دستوری جدیدی که به دست می آورد، کاربرد و نقش اولیه خود را به عنوان یک مقوله واژگانی به­طور هم­زمان حفظ کند. تعدادی از پس اضافه­ها­  در ترکی آذربایجانی وجود دارند که علاوه بر نقش دستوری پس­اضافه به عنوان مقوله­های واژگانی مانند اسم و صفت نیز کاربرد دارند. بر این مبنا، فرض پژوهش حاضر بر این است که ساخت این گروه از پس اضافه­ها در ترکی آذربایجانی، نتیجه فرایند دستوری­شدگی مقولات واژگانی است. در مقاله حاضر، این گروه از پس­اضافه­ها که از پیکره زبان ترکی آذربایجانی استخراج شده­اند، در قالب اصول پنج­گانه هاپر مورد بررسی قرار گرفته­اند. با ارائه سیر تحول تدریجی برخی  از واژها و همچنین اصول دستوری­شدگی، نشان داده شده­است که این گروه از پس­اضافه­ها در نتیجه دستوری شدگی از سایر مقولات زبانی مانند اسم­ و صفت به وجود آمده­اند. هر چند در برخی موارد، این پس­اضافه­ها نقش اولیه واژگانی  خود را به طور کامل از دست داده­اند، اما برخی دیگر علاوه بر کسب نقش جدید به عنوان پس­اضافه­ها، کاربرد واژگانی اصلی خود را همچنان حفظ کرده­اند. بنابراین، در بررسی این پس اضافه­ها اصول واگرایی و مقوله­زدایی قابل شناسایی است.

کلیدواژه ها:

پس­ اضافه ، دستوری­ شدگی ، واگرایی ، مقوله ­زدایی