از رپیهوین تا سیاوش (تحلیل اسطوره شناختی ساختار آیینی داستان سیاوش بر مبنای الگوی هبوط ایزد رپیهوین و آیین های سالانه مرگ و تولد دوباره در فرهنگ ایران)

آیین های سالانه مرگ و تولد دوباره خدای نباتی، هسته ای بنیادین در فرهنگ های پیش تاریخی و بستری بوده است که عاشقانه های تراژیکی را با محوریت بغ بانوی باروری یا جانشین انسانی اش و ایزد- قهرمان شهیدشونده همتای او سامان داده است. این روایات ارتباطی تناتنگ با اولین تفکرات ذهنی بشر درباره چرخه زمان، تسلسل ادوار تقویم و اعتقاد به تکرارپذیری مرگ و تولد طبیعت در نقاط عطف این چرخه دارد. این روایات الگویی جهانی دارد که در ادبیات حماسی فارسی با داستان سیاوش و سودابه و در پیشینه اساطیری این داستان با اسطوره هبوط ایزد رپیهوین به زیر زمین (همراه با زمستان) و نقش او در حفظ زایایی زمین و گرمای آب ها و خروج او (همراه با بهار و بازگشت خرمی به طبیعت) مرتبط است؛ بخش اول این الگو با هجرت و مرگ سیاوش و بخش دوم با بازگشت کیخسرو سنجیدنی است.

کلیدواژه ها:

سیاوش ، رپیهوین ، آیینهای سالانه مرگ و تولد دوباره خدای نباتی ، نوروز ، الهه باروری ، کیخسرو