جفتجوی یا جفتوجوی (پیشنهادی برای تصحیح بیتی از شاهنامه)

آغاز پادشاهی کیکاووس با ماجرای جنگ مازندران همراه شده است. داستان بدین قرار است که کاووس به همراه پهلوانان سرگرم بادهگساری است که دیو (= اهریمن) چون رامشگری از سالار بار میخواهد تا او را به نزد کاووس ببرد. سالار بار پس از کسب رخصت از شاه ، دیو را به حضور او میبرد و در کنار نوازندگان جای میدهد. دیو بربط مینوازد و سرود ما زندرانی در ذ کر زیبایی های مازندران سر میدهد و چنان توصیفی از مازندران میکند که شاه را به کشیدن سپاه به مازندران برمیانگیزد. ادامه داستان شامل مخالفت پهلوانان و بزرگان با این اقدام و استمداد آنها از زال برای برگرداندن رای شاه و ناکامی او در این کار و لش کر کشیدن و گرفتار شدن شاه و لشکریان در مازندران و ماجرای هفتخوان رستم و کشتن دیو سپید و رهانیدن شاه و لشکریان و فتح مازندران است.این داستان در غرر اخبار ملوک فرس ثعالبی نیز مضبوط است؛ با این تفاوت که در روایت ثعالبی به جای مازندران از یمن سخن رفته است (157:1900 ƗOLELދ7KD-Al .(این نکته را پیش تر دانشمندان بررسی و درباره آن تحقیق بسیار کردهاند. مطلبی که در اینجا مورد نظر است بحثی است زبانشناختی پیرامون یکی از کلماتی که دیو در توصیف خود از مازندران/ یمن به کار برده است. در میان این توصیف، دو بیت که در تمامی نسخ موجود بلافاصله پس از یکدیگر قرار گرفته اند در شاهنامه ویراسته خالقی مطلق چنین آمده است:نوازنده بلبل به باغ اندرون گرازنده آهو به راغ اندرون همیش ه نیاساید (1 (از جفت جوی (2 (همه ساله هر جای رنگ است و بوی (3((29-28/5-4/2 :1386 ،فردوسی (از بیت نخست تنها نسخه آکسفورد واژه گرازنده را به صورت گرآیند ضبط کرده است ک ه بیتردید ضبطی نادرست است. شرح نسخهبدلها از کلمات بیت دوم بر اساس چاپ خالقی مطلق از این قرار است: 1 -پ: بیاساید 2 -ف، ل2 ) نیز ل3 و س2 :(از جفت و جوی؛ 3 -س، لی، پ، ب: از جست و جوی؛ لن: از آب جوی؛ آ ( نیز لن2 :(از خفت و خوی؛ متن= ل، ق، ق 2؛ و: مدام اندرو بس که رنگست و بوی 3 -و: رونده نیاساید از جنب و جوی.مل مصرع اول بیت دوم را به صورت همیشه بیاساید از جست و جوی (1369 :28 ،(مصححان چاپ مسکو به صورت همیشه بیاساید از خفت و خوی (1966م.: 77 ،(دبیرسیاقی و کزازی به صورت همیشه نیاساید از جست و جوی (دبیر سیاق ی، 1370 :283؛ کزازی ، 1384 :54 ،(جیحونی همیشه نیاساید از خفت و خوی (1379 :250 (و رواقی همیشه بیاساید از خفت و خوی (1390 :906 (ثبت کردهاند.