چندآوایی و منطق گفتگویی در نگاه مولوی به مساله جهد و توکل با تکیه بر داستان شیر ونخچیران

مثنوی مولوی، دریای بیکران و پر رمز و راز از جویبارهای مفاهیم ناب است که با هدف ترسیم و تحقق زندگی مطلوب برای به بار نشستن نهال استعدادهای انسان کمال مند سروده شده است. رازوارگی و رمزگونگی مثنوی تنها در عرصه برخورداری از تجربه های خاص عرفانی و مفاهیم اسرار آمیز الهی نیست که بر مخاطب پدیدار می شود، که شیوه و شگرد مولوی در چگونگی بیان مفاهیم کلامی، فلسفی و عرفانی که بحث های درازدامنی را سبب گشته اند، رمز و راز آن را دو چندان کرده است. در این میان، جهد و توکل از آن گونه مفاهیم متقابلی است که مولوی در باب آن، دیدگاه ثابتی ارایه نداده است. برخورد چندگانه مولوی در داستان ها و حکایت هایی که به جهد و توکل اختصاص داده است، جلوه ای چندآوایانه بدان بخشیده است. این پژوهش برآن است، دیدگاه مولوی را در باب مساله جهد و توکل در داستان شیر و نخچیران از منظر نظریه چندآوایی و منطق گفتگویی باختین بازکاود. فرضیه پژوهش بر این امر استوار است که مولوی در داستان مزبور به شیوه چندآوایی به جهدو توکل نگریسته است. این پژوهش، به روش توصیفی- تحلیلی، بر اساس یافتن تقابل های دوگانی و اصل همزیستی تضادها و روابط گفتگویی آنها که تلفیقی از روش ساختارگرایان در جستجوی تقابل های دوگانی و عنصر غالب همزیستی تضادها در چندآوایی باختین است، صورت گرفته است.

کلیدواژه ها:

چندآوایی ، منطق گفتگویی ، مثنوی ، مولوی ، داستان شیرونخچیران ، باختین