کلمات فارسی در قدیمی ترین فرهنگ نامه عربی

سال انتشار: 1389
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 920

فایل این مقاله در 34 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JLSS-43-4_005

تاریخ نمایه سازی: 7 شهریور 1396

چکیده مقاله:

کتاب العین خلیل بن احمد فراهیدی، قدیمی ترین فرهنگ نامه عربی است که در اختیار داریم. در مباحث مقدماتی اشاره کرده ایم که هرچند منابع تاریخی نشان می دهند اثر ابن عباس خصلت معجم گونه دارد، اما اطلاق اصطلاح نخستین معجم تنها زیبنده کتاب العین است. مقاله با توضیحات فرامتنی درباره زندگی و اثر خلیل بن احمد آغاز می شود. نیز اشاره کوتاهی کرده ایم به نخستین فرهنگ نامه های عربی تا حدود قرن چهارم. در بخش منبع شناسی تحقیق گفته ایم که غیر از اثر خلیل بن احمد، المعرب جوالیقی، لسان العرب ابن منظور از منابع کلاسیک و الالفاظ الفارسیه المعربه اثر سید ادی شیر، معجم-المعربات الفارسیه نوشته محمد التونجی و المعرب و الدخیل فی المعاجم العربیه نگاشته نصر علی به عنوان منابع اصلی تحقیق انتخاب شده اند؛ هر کدام به دلیلی. محور تحقیق، کتاب العین است و این که حضور کلمات فارسی در نخستین فرهنگ نامه عربی چگونه است و منابع دیگر فقط در جهت توضیح بیشتر مورد استفاده قرار گرفته اند. مقاله شامل پنجاه و دو کلمه و ترکیب فارسی است که در کتاب العین آمده است؛ چه مواردی که مولف به فارسی بودن آن ها اذعان کرده و چه کلمات فارسی که وی به کار برده، اما به فارسی-بودن آن ها اشاره نکرده است. این مقاله نشان می دهد کلمات فارسی در قرن دوم هجری چندان در میان اعراب متداول بوده که نظر مولف العین را به خود جلب کرده است.

نویسندگان

سید مهدی زرقانی

دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه فردوسی مشهد