مشابهات حماسه ارمنی دلاوران ساسون و شاهنامه

حماسه دلاوران ساسون مهم ترین و معروف ترین اثر حماسی ارمنیان است که به رغم تاخر زمان تدوین مکتوب آن (سده شانزدهم میلادی) ظاهرا سابقه هزار و صد ساله دارد و چندین سده به صورت شفاهی نقل می شده است. این اثر در چهار بخش به سرگذشت و روایات چهار نسل از پهلوانان شهر ارمنی ساسون با نامهای ساناسار و باغداسار، مهر، داوید و مهر کوچک می پردازد. میان داستانهای این متن و شاهنامه فردوسی حداقل بیست و هشت بن مایه و مضمون مشترک و مشابه دیده می شود که عبارت است از: 1. آب چشمه مقدس 2. آزمایش خرد کودک 3. آزمون ازدواج 4. اسب مخصوص پهلوان 5. الگوی چند خان 6. بازوبند محافظ 7. بسیارخواری پهلوان 8. پانزده سالگی و بلوغ 9. پهلوان بانو 10. پیشگامی دختر در عشق ورزی 11. تن شویی در خون 12. خودکشی همسر پس از مرگ شوهر 13. دیو سپید 14. رزم افزار ویژه پهلوان 15. رشد سریع پهلوان 16. روییدن گل از خون 17. رویین تنی 18. فرو رفتن پای پهلوان در زمین 19. قدرت نمایی با فشردن دست 20. کام خواهی نامشروع 21. کشاندن زن، پهلوان را به سرزمین خویش 22. کشته شدن پهلوان به نیرنگ نزدیکان 23. نبرد پدر و پسر 24. نبرد پهلوان با اژدها و رهانیدن دختر 25. نبرد پهلوان با دیو در غار 26. نژاد آبی پهلوان 27. نعره سهمناک 28. نوشیدن خون دشمن. به استناد قراینی مانند پیشینه طولانی نفوذ نامها و داستانهای شاهنامه ای در ارمنستان و آشنایی ارمنیان با حماسه ملی ایران، ذکر نام دیو سپید در حماسه ارمنی، مشابهات جزیی داستان داوید و مهر در این حماسه با رستم و سهراب شاهنامه و... احتمال دارد برخی از موضوعات و عناصر داستانی روایات ارمنی در فاصله مرحله تکوین و تدوین کتبی آنها از شاهنامه تاثیر پذیرفته باشد.

کلیدواژه ها:

حماسه دلاوران ساسون ، شاهنامه فردوسی ، حماسه پژوهی تطبیقی ، ارمنیان ، ایرانیان