؛ پاچه ریخته ، ترکیبی ناشناخته در پند پیران

پند پیران متنی بر جای مانده از قرن 5 هجری قمری است. این کتاب، به سبب حفظ شماری از واژه های کهن، منبعی ارزشمند برای آگاهی از پیشینه ی زبان فارسی به شمار می رود. هدف این مقاله، بررسی و بیان ترکیب نادر و ناشناخته پاچه ی ریخته در این کتاب است. به این منظور، واژه های مرتبط با این ترکیب از متون و گویش های فارسی استخراج و دسته بندی شده و سپس با توجه به شاهدهای موجود مبنی ب حذف همخوان خ /x/ در خوشه ی /xt/ پیوستگی این ترکیب با واژه هایی نظری: آبریت ، اری و آوری نشان داده شده ایت. بر این اساس، منظور از پاچه ی ریخته، پاچه ای است که موی آن پاک شده باشد. در زبان فارسی، مشتقاتی از مصذدر رودن نیز به همین معنی دیده می شود. به ظاهر، ریختن و رودن ، دو نشانه دارای مدلولی یکسان اند که هر یک از آن ها در دوره زمانی یا قلمرو جغرافیایی مخصوص به خود کاربرد داشته است. واژه های گویشی استفاده شده در این مقاله، به کمک واژه نامه های گویشی و تحقیقات میدانی فراهم آمده است.

کلیدواژه ها:

پند پیران ، پاچه ریخته ، رودن ، ریختن ، گویش های ایرانی