بررسی مقایسه ای سیر اسماء جمالی خداوند در متون عرفانی قرن چهارم و ششم هجری (مطالعه موردی کشف المحجوب و روح الارواح)

سال انتشار: 1397
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 589

فایل این مقاله در 29 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JMLK-10-19_002

تاریخ نمایه سازی: 25 شهریور 1398

چکیده مقاله:

در متون صوفیانه و عارفانه و در آموزه های عارفان، مبحث اسماءالله جایگاه ویژه ای دارد که می توان گفت تقریبا از سایر مباحث عرفانی گسترده تر و بااهمیت تر است. به خصوص بحث در باب اسماء جمالی و جلالی پروردگار، چگونگی جلوه آن ها و آثار خاصی که هریک در روح انسان به جا می گذارند، بخش اعظمی از آثار عرفانی را به خود اختصاص داده است و نویسندگان صوفی مسلک به طرح نظریات خویش در این زمینه پرداخته اند. در این پژوهش، به روش توصیفی-تحلیلی و با جست وجو در منابع و آثار مربوط، پس از جست وجویی مختصر در تاریخچه مطالب مرتبط با اسماءالله و کاوشی در نظریات عارفان در این زمینه، در دو سطح اندیشگانی و ادبی دو اثر برجسته عرفانی قرن چهارم و ششم، یعنی کشف المحجوب و روح الارواح مطالعه می شود. می توان گفت که در قرن چهارم، آثار عرفانی به شکل متشرعانه و نگارش هایی تعلیمی و رسمی و به نثر مرسل نوشته شده اند، اما به موازات حرکت عرفان از زهد به سوی عشق، به تدریج به سمت انتزاعی ترشدن تصاویر و ساختار مجرد و ادبیت متن پیش می روند. در روح الارواح، مبادرت آگاهانه سمعانی به بیان تجربه های عرفانی به وضوح در تمام اثر دیده می شود. این نکته با جایگاه جمال شناسی خاص و منسجم نثر روح الارواح نیز مرتبط است که از طریق بیان، ذوق و حس عاشقانه و تعبیرات و تجربه های عارفانه به خواننده منتقل می شود؛ نکته ای که در بیان تعلیمی و خشک کشف المحجوب دیده نمی شود.

نویسندگان

کتایون کتیبه

دانشجوی دکتری، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

ناصر نیکوبخت

دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

انسیه خزعلی

استاد گروه زبان و ادبیات عرب، دانشگاه الزهرا (س)، تهران، ایران

حسین قبادی

استاد دانشگاه تربیت مدرس

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • آیینه وند، صادق، و شهریار نیازی. (1379). معناشناسی اسماءالحسنی . ...
  • ابلق دار، صدیقه. (1384). تاثیر شناخت اسماء الهی در مسیر ...
  • ابن­عربی. (1339). انشاءالدوائر. ترجمه محمد خواجوی. بریل. لیدن. ...
  • ____ (1385). فصوص الحکم. ترجمه محمدعلی موحد. نشر کارنامه. تهران. ...
  • احمدوند، معروف علی. (1389). رابطه ذات و صفات الهی. بوستان ...
  • انصاری، خواجه عبدالله. (1361). منازل السائرین. مولی. تهران. ...
  • آملی، سیدحیدر. (1352). فص الفصوص فی شرح الفصوص. به همت ...
  • بغدادی، عبدالقاهر. (1367 ق). الفرق بین الفرق. به کوشش محمدزاهد ...
  • پارسا، محمد. (1346). شرح فصوص الحکم. به کوشش جلیل مسگرنژاد. ...
  • جامی، عبدالرحمن. (1370). نقدالنصوص فی شرح نقش الفصوص. با مقدمه ...
  • جندی، مویدالدین. (1381). شرح فصوص الحکم. به تصحیح جلال الدین ...
  • جوادی آملی، عبدالله. (1383). توحید در قرآن. نشر اسراء. قم. ...
  • جیلی، عبدالکریم. (1304 ق). انسان کامل. ج 1. قاهره. ...
  • حسینی، سید قوام­الدین. (1394). منشا کثرت اسماء الهی در تفسیر ...
  • رضایی، حمید و دیگران. (1395). بررسی تشبیه در روح الارواح ...
  • رحیمیان، سعید. (1383). مبانی عرفان نظری. سمت. تهران. ...
  • رحیمیان، صمد. (1386). اسم الهی در عرفان اسلامی. مجله نقد ... [مقاله ژورنالی]
  • سراج طوسی، ابونصر. (1381). اللمع فی التصوف. به تصحیح و ...
  • سمعانی، شهاب الدین ابوالقاسم احمد بن ابی المظفر منصور. (1368). ...
  • سید بن طاووس. (1417). مهج الدعوات و منهج العبادات. چاپ ...
  • شریف رضی، محمدبن حسین. (1375). نهج البلاغه. ترجمه جواد فاضل. ...
  • صادقی ارزگانی. محمدامین. (1382). اسماء الهی از منظر امام خمینی. ... [مقاله ژورنالی]
  • طباطبایی. محمدحسین. (1382). تفسیر المیزان. ج 9. دفتر انتشارات اسلامی. ...
  • طبرسی. ابوعلی فضل بن حسن. (1338). مجمع البیان. تصحیح و ...
  • قشیری. عبدالکریم بن هوازن. (1387). رساله قشیریه. زوار. تهران. ...
  • قیصری. داوودبن محمود. (1370). شرح مقدمه قیصری بر فصوص الحکم. ...
  • کاشانی. عزالدین محمود. (1387). مصباح الهدایه و مصباح الکفایه. با ...
  • لاهیجی. شمس الدین محمدبن یحیی. (1371). شرح گلشن راز. تهران. ...
  • مستملی بخاری. ابوابراهیم بن محمد. (1363). شرح التعرف لمذهب التصوف. ...
  • مصطفوی. حسن. (1360). التحقیق فی کلمات قرآن الحکیم. تهران. بنگاه ...
  • نیکلسون. رینولدآلن. (1382). تصوف اسلامی و رابطه انسان با خدا. ...
  • هجویری. ابوالحسن علی بن عثمان. (1392). کشف المحجوب. تصحیح محمود ...
  • یوسف ثانی. سید محمد. و حسین زحمتکش. (1391). اسماء و ... [مقاله ژورنالی]
  • نمایش کامل مراجع