تجربه عرفانی در موقعیت های مرزی و بازتاب آن در مثنوی (مطالعه موردی حکایت های پیر چنگی و موسی و شبان)

سال انتشار: 1398
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 334

فایل این مقاله در 28 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JMLK-11-20_003

تاریخ نمایه سازی:

چکیده مقاله:

در مطالعات اخیر، عرفان را به سه حوزه تجربه عرفانی، سلوک عرفانی و نظریه عرفانی تقسیم می کنند و درباره تقدم و تاخر آن ها نسبت به یکدیگر، آرا و عقاید مختلفی وجود دارد. گاهی مبانی نظری را مقدم بر سلوک و تجربه می دانند و می گویند تا فرد از حیث معرفتی صاحب اطلاع نباشد، به سلوک عرفانی دست نمی زند تا از این طریق تجربه عرفانی را حاصل کند و گاه تجربه را بر هر دو حوزه دیگر مقدم می دارند. صرف نظر از این بحث، این مسئله که تجربه عرفانی در چه موقعیت و تحت چه شرایطی به سراغ شخص سالک می آید، موضوع مهمی به­شمار می­رود. یکی از پاسخ های احتمالی به مسئله مذکور این است که سالک هنگامی که در موقعیت های مرزی قرار می­گیرد - یعنی در لحظات بحرانی اعم از عجز و ناتوانی وجودی، حیرانی حاصل از آگاهی نامعهود، احساس خلا معرفتی و بی معنایی و... - با تمام وجود به سوی نیرویی مافوق بشری و طبیعی مایل می شود و در آن احوال، چیزی را درمی یابد که از آن به تجربه عرفانی تعبیر می شود. این تجربه غیر از شور و شعف و حیرانی، موجب صیرورت شخصیت سالک و تعالی معنوی او می شود. در این جستار، دو داستان تمثیلی- نمادین پیر چنگی و موسی و شبان را با محوریت تجربه عرفانی که شخصیت های اصلی آن ها در موقعیت های مرزی از سر می گذرانند، بررسی خواهیم کرد. در هر دو حکایت، شخصیت های اصلی (پیر چنگی و شبان) در موقعیتی مرزی و به واسطه شخصی دیگر، به­ترتیب، عمر بن خطاب و موسی (ع)، وارد تجربه ای نامعهود می شوند و سلوک معنوی را تا عالی ترین مدارج طی می کنند. مولانا در هر دو حکایت، بر این امر تاکید می کند که شرط وصول به مقامات معنوی، چنانکه در تصوف رسمی بر آن پای می فشارند، آگاهی پیشینی (علم تصوف) و ازسرگذراندن سیروسلوک رسمی (ریاضت) نیست، بلکه خود را در معرض (موقعیت) معنا قراردادن و اغتنام فرصت های تکرارناشونده، مایه نجات معنوی انسان است.

نویسندگان

قدرت الله طاهری

دانشیار، گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهید بهشتی

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • افلاکی، احمد. (1362). مناقب العارفین. تصحیح تحسین یازیجی. چ دوم. ...
  • باربور، ایان. (1374). علم و دین. ترجمه بهاءالدین خرمشاهی. مرکز ...
  • حقیقی، شهین و کاووس حسنلی. (1387). بررسی ساختار غزل روایی ...
  • جمادی، سیاوش. (1392). زمینه ها و زمانه پدیدارشناسی. انتشارات ققنوس. ...
  • جیمز، ویلیام. (1393). تنوع تجربه دینی. ترجمه حسین کیانی. چاپ ...
  • . (1343). دین و روان. ترجمه مهدی قائنی. بنگاه ترجمه ...
  • رینه، توما. (1385). اضطراب هستی . ترجمه چیترا رهبر. مجله ...
  • زرین کوب، عبدالحسین. (1386الف). بحر در کوزه. چ دوازدهم. انتشارات ...
  • . (1386ب). نردبان شکسته. چ سوم. انتشارات سخن. تهران. ...
  • سارتر، ژان پل. (1384). اگزیستانسیالیسم و اصالت بشر. ترجمه مصطفی ...
  • . (بی تا). هستی و نیستی. ترجمه عنایت الله شکیباپور. ...
  • سپهسالار، فریدون بن احمد. (1378). رساله سپهسالار. انتشارات اقبال. تهران. ...
  • سروش، عبدالکریم. (1384). قمار عاشقانه شمس و مولانا. موسسه فرهنگی ...
  • شمس تبریزی، شمس الدین محمد. (1377). مقالات شمس تبریزی. تصحیح ...
  • طاهری، قدرت­الله. (1395). ماهیت زبان و محدودیت های آن در ...
  • . (1392). روایت سر دلبران؛ بازجست تجربه زندگی و تجارب ...
  • معرفت و موقعیت های مرزی در مثنوی مولوی [مقاله ژورنالی]
  • فروزانفر، بدیع الزمان. (1387). مولانا جلال الدین محمد مشهور به ...
  • کاپلستون، فریدریک. (1387). تاریخ فلسفه از فیشته تا نیچه. ترجمه ...
  • کی­یرکگور، سورن. (1385). ترس و لرز. ترجمه عبدالکریم رشیدیان. چ ...
  • گادامر، هانس گئورگ. (1395). هرمنوتیک کلاسیک و فلسفی در مجموعه ...
  • گروندن، ژان. (1393). هرمنوتیک. ترجمه محمدرضا ابوالقاسمی. چ اول. انتشارات ...
  • مک کواری، جان. (1377). فلسفه وجودی. ترجمه محمدسعید حنایی کاشانی. ...
  • . (1396). مارتین هایدگر. ترجمه محمدسعید حنایی کاشانی. انتشارات هرمس. ...
  • ملکیان، مصطفی. (1387). مشتاقی و مهجوری. چ سوم. نشر نگاه ...
  • . (1388). درس گفتارهایی در روش شناسی مطالعات عرفانی. چ ...
  • مولانا، جلال الدین محمد. (1387). فیه ما فیه. با تصحیح ...
  • . (1387). غزلیات شمس تبریزی. مقدمه، گزینش و تفسیر محمدرضا ...
  • . (1393). مثنوی معنوی. تصحیح مجدد و ترجمه حسن لاهوتی. ...
  • نصری، عبدالله. (1383). خدا و انسان در فلسفه یاسپرس. دفتر ...
  • وال، ژان. (1345). اندیشه هستی. ترجمه باقر پرهام. انتشارات کتابخانه ...
  • وارنوک، مری. (1396). اگزیستانسیالیسم. ترجمه حسین کاظمی یزدی. چ دوم. ...
  • یاسپرس، کارل. (1383). کوره­راه خرد. ترجمه مهبد ایرانی طلب. چ ...
  • . (1377). عالم در تفکر فلسفی. ترجمه محمد عبادیان. چ ...
  • نمایش کامل مراجع