دیگری به مثابه خود ارتباط شمس و مولانا از دیدگاه ژاک لکان
محل انتشار: فصلنامه ادبیات عرفانی، دوره: 9، شماره: 17
سال انتشار: 1396
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 501
فایل این مقاله در 20 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_JMLK-9-17_004
تاریخ نمایه سازی: 20 خرداد 1398
چکیده مقاله:
مفهوم دیگری ، از وجوه ممتاز و واسازانه دستگاه نظری ژاک لکان و یکی از مهم ترین فراروی های او از اندیشه فرویدی است. دستگاه فکری فروید بر مفهوم خود بنا شده بود. وی بخش اعظم مباحث مربوط به ناخودآگاهی روان را در رابطه با خود ی تعریف کرده بود که ذاتی روشن و قوام یافته داشت و حدفاصل نهاد و فراخود بود، اما لکان از همان آغاز در تعریف وجودی خود شک کرد و نشان داد در مراحل رشد روانی انسان، هیچ گاه تصویری یکه و همگن از خود وجود ندارد. به تعبیر لکان، خود همان دیالکتیک خود-دیگری شکل گرفته در مرحله خیالی و نمادین است. دیگری بخش وجودی خود ، و از همان آغاز آمیخته با آن است. دیگری به طرق مختلف درونی می شود و آمیخته با خود همیشه در روان حاضر است (حتی برداشت و تصویر از خود نیز آمیخته دیگری ذهنی است). زمانی که دیگری به مثابه متعینی بیرونی وجود دارد، ممکن است به شدیدترین شکل ممکن درونی سازی و همذات پنداری شود و حیاتی ذهنی یابد؛ همان چیزی که در رابطه شمس و مولانا شاهدش هستیم: دو روح سرگشته ای که هریک امکانات ذهنی و روانی خود را در دیگری می بیند و هردو در طول فرایند کشف یکدیگر، مرتبا دیالکتیک خود-دیگری ذهنی شان را بر هم اعمال می کنند. اگر از منظر شمس به این رفت وبرگشت های روانی بنگریم، درمی یابیم که اساس رابطه او و مولانا، جابه جایی های مکرر موقعیت ذهنی عاشقی و معشوقی برای هردو آن هاست؛ به گونه ای که در تمثیل های مختلف تکرارشونده می توان وجوهی از این آیینه گردانی ها را در مقالات شمس یافت.
کلیدواژه ها:
نویسندگان
فواد مولودی
استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی پژوهشکده تحقیق و توسعه علوم انسانی (سازمان سمت)، تهران، ایران
مریم عاملی رضایی
استادیار پژوهشکده زبان و ادبیات فارسی پژوهشگاه علوم انسانی، تهران، ایران
مراجع و منابع این مقاله:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :