ماخذیابی و تحلیل تصرفات مولانا و شمس در ادبیات عاشقانه عصر اموی

سال انتشار: 1396
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 373

فایل این مقاله در 26 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JMLK-9-17_005

تاریخ نمایه سازی: 20 خرداد 1398

چکیده مقاله:

در پژوهش حاضر، به بررسی نحوه بازتاب ادبیات عاشقانه عرب عصر اموی در آثار مولانا (مثنوی، مکتوبات، فیه ما فیه، مجالس سبعه، غزلیات شمس) و مقالات شمس تبریزی، ماخذیابی داستان ها و ابیات، و بررسی برخی از تصرفات هنری مولانا و شمس در اشعار و روایات اصلی پرداخته می شود. پرسش های این پژوهش این است که در آثار مولانا و شمس، چه نمودهایی (اعم از داستان و سروده) از ادبیات عاشقانه عصر اموی وجود دارد و این نمودها در این متون چه تغییراتی یافته اند. همچنین آیا این تغییرات، ناشی از تصرفات شخص مولانا و شمس اند یا برخاسته از منابعی هستند که از آن ها بهره جسته اند چنانکه خواهیم دید، آثار شمس و مولانا دربردارنده ابیات شاعرانی از عصر اموی و نیز داستان هایی درباره زندگی آن هاست. تصرفات مولانا از گونه تغییراتی در شخصیت ها، قهرمان، زمان تاریخی داستان، نام سراینده و متن اشعار است. برخی از این تصرفات، ناشی از خلاقیت های فردی مولاناست و منشا برخی نیز منابع پیش از مولاناست. تصرفات مولانا در متن اشعار نیز برخی آگاهانه و در برخی موارد ناآگاهانه و ناشی از نقل از حافظه است. در پژوهش حاضر، برخی از ابیات قیس بن ملوح عامری، عمر بن ابی ربیعه، عروه بن حزام، احوص انصاری، ابن میاده، معاویه بن ابی سفیان (از دوره اموی)، حلاج، متنبی، ابوفراس حمدانی و انوری (از سده های بعد) در آثار مولانا و شمس ماخذیابی شده و پیشینه برخی از روایات، در متونی نظیر الاغانی، دیوان مجنون به روایت ابی بکر والبی، مصیبت نامه عطار، هزار حکایت صوفیان، فتوحات ابن عربی، رساله عینیه غزالی، تمهیدات و نامه های عین القضات نشان داده شده است.

کلیدواژه ها:

مولانا ، شمس ، تصرفات شکلی و محتوایی ، ادبیات عصر اموی ، لیلی و مجنون

نویسندگان

محمدامیر جلالی

استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • ابن عربی، محمدبن علی. (1384). فتوحات مکیه. ترجمه و تعلیق ...
  • ابن قتیبه، عبدالله بن مسلم. (1902). الشعر و الشعراء و ...
  • ابوالفرج اصفهانی، علی بن الحسین. (بی تا). کتاب الاغانی. الجزء ...
  • . (1374). برگزیده الاغانی. ترجمه، تلخیص و شرح از محمدحسین ...
  • افلاکی، احمدبن اخی ناطور. (1385). مناقب العارفین. به تصحیح تحسین ...
  • انطاکی، داودبن عمر. (1994). تزیین الاسواق فی اخبار العشاق. ط ...
  • انوری، محمدبن محمد. (1376). دیوان انوری. به اهتمام محمدتقی مدرس ...
  • بهاءولد، بهاءالدین محمدبن حسین خطیبی بلخی. (1382). معارف، مجموعه مواعظ ...
  • جمیل بثینه، جمیل بن معمر عذری. (1416). دیوان جمیل بثینه. ...
  • الجواری، احمد عبدالستار. (2006). الحب العذری [،] نشاته وتطوره. الموسسه ...
  • حلاج، حسین بن منصور. (1379). مجموعه آثار حلاج. تحقیق، ترجمه ...
  • روزبهان بقلی شیرازی. (1383). عبهر العاشقین. به تصحیح و مقدمه ...
  • سپهسالار، فریدون بن احمد. (1385). رساله سپهسالار در مناقب حضرت ...
  • السیرجانی، ابوالحسن علی بن الحسن. (1390). البیاض و السواد من ...
  • شبلی، ابوبکر جعفربن یونس (دلف بن جحدر). (1386). دیوان ابی ...
  • شکری فیصل. (بی تا). تطور الغزل بین الجاهلیه و الاسلام ...
  • شمس تبریزی، شمس الدین محمد. (1377). مقالات شمس تبریزی. به ...
  • عطار، فریدالدین محمدبن ابراهیم نیشابوری. (1386). مصیبت نامه. مقدمه، تصحیح ...
  • عین القضات همدانی، عبدالله بن محمد. (1386). تمهیدات. چ هفتم. ...
  • __________________ (1377). نامه های عین القضات همدانی. به اهتمام علینقی ...
  • غزالی، احمد. (1376). مجموعه آثار فارسی احمد غزالی. به اهتمام ...
  • فاخوری، حنا. (1381). تاریخ ادبیات زبان عربی [،] از عصر ...
  • فروزانفر، بدیع الزمان. (1386). احادیث و قصص مثنوی (تلفیقی از ...
  • کثیر عزه. (1424 ه.ق). دیوان کثیر عزه. قدم له و ...
  • کراچکوفسکی، ا.ا. (1379). لیلی و مجنون [،] پژوهشی در ریشه ...
  • مجنون لیلی، قیس بن ملوح عامری. (1423 ه.ق). دیوان مجنون ...
  • موسوعه الشعر العربی (CD). (بی تا). شرکه العریس للکمبیوتر. صنع ...
  • مولوی، جلال الدین محمد بلخی. (1386). دیوان کبیر، کلیات شمس ...
  • . (1385). فیه ما فیه. تصحیح و حواشی بدیع الزمان ...
  • . (1379). مثنوی معنوی. براساس نسخه نیکلسون. راستین. تهران. ...
  • . (1363). مجالس سبعه مولانا. به تصحیح فریدون نافذ. جامی. ...
  • . (1371). مکتوبات. به تصحیح توفیق سبحانی. مرکز نشر دانشگاهی. ...
  • والبی، ابوبکر. (1410). دیوان قیس بن الملوح [،] مجنون لیلی ...
  • . (کتابت 1282 قمری). دیوان قیس بن الملوح. نسخه خطی ...
  • نمایش کامل مراجع