بررسی سازگاری و پایداری عملکرد دانه در لاین های امیدبخش تریتیکاله

برای تعیین سازگاری و پایداری عملکرد‎ ‎و بررسی اثر متقابل ژنوتیپ و محیط، تعداد 19 لاین و رقم امیدبخش تریتیکاله در سه ایستگاه تحقیقاتی (مشهد، زابل و مغان) ‎ ‎درقالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در سال های1380 تا 1382 ارزیابی شد. نتایج تجزیه واریانس مرکب دوساله نشان داد که اثر متقابل سال × مکان و همچنین اثر سال × مکان × ژنوتیپ معنی دار بود ولی تفاوت بین ارقام معنی دار نبود. باتوجه به معنی دار بودن اثر متقابل ژنوتیپ و محیط از روشهای مختلف تجزیه پایداری برای تشخیص لاین های پایدار استفاده شد. بررسی تجزیه پایداری عملکرد دانه ژنوتیپ ها بر پایه روشهای تجزیه رگرسیونی ابرهارت وراسل (( S(2)(di و ( b(i )، واریانس پایداری شوکلا (( σ(i)(2‎ ) واکووالانس ریک (( W(i )، واریانس محیطی (( S(i)(2‎ )، ضریب تغییرات محیطی ( C.V.‎ )، ضریب تبیین (( R(2‎ ) و همچنین روش غیرپارامتری رتبه بندی ( Rank )، نشان داد که لاین های 4، 12، 14، 17 و11 پایدار می باشند. درضمن، لاین شماره 4 با داشتن کمترین انحراف از رگرسیون (0/05 = ‎ S(2)(di)و 1/08 = b(i) )، کمترین مقدار واریانس پایداری (σ(i)(2‎ (0/01)، کمترین مقدار معیار ( W(i (0/24)، بیشترین مقدار ضریب تبیین (96/7 = R(2)‎ )، کمترین انحراف معیار رتبه (1/72 = SDR )، واریانس و ضریب تغییرات محیطی کم (1/25 = S(i)(2)‎ و 17/52% ‎=‎ C.V.‎ ) و همچنین میانگین عملکرد زیاد (6/4 تن در هکتار) به عنوان پایدارترین لاین تشخیص داده شد.

کلیدواژه ها:

تجزیه پایداری ، تریتیکاله ، سازگاری ، عملکرد دانه و سازگاری