بررسی عقد ضمان در فقه و حقوق موضوعه

عقد ضمان، از مدتها قبل از اسلام در میان اعراب، متداول بوده است تا جایی که برخیعقد ضمان را مختص جزیره العرب میدانند. مفهوم ضمان ید آن است که در صورت تصرف یااستیلای شخصی بر مال دیگری، متصرف مسئولیت استرداد عین مال را بر عهده ی دارد، و چنانچه مال مورد تلف یا ناقص گردد، وی بایستی از عهدهی خسارت وارده بر آن برآید. به عقیده یفقیهان، مقتضای اولیه تصرف و استیلا بر مال دیگری این است که متصرف در مقابل مالک، ضامناست؛یعنی علاوه بر آن که مکلف به بازگرداندن عین در زمان بقای آن است، اگر مال مذکور تلفشود یا نقص و خسارت بر آن وارد گردد باید از عهده ی خسارت وارده نیز برآید. به عقیده ی بعضیاز علمای علم حقوق، ریشه ی تأسیس عرفی ضمان را باید در مقوله ی مالکیت سایر حقوق فردیو اجتماعی جستوجو کرد، که جهت رعایت مصلحت اجتماعی، دین نهاد مورد قبول انسانها درهمه ی ادوار تاریخی قرار گرفته است.

کلیدواژه ها:

اثر ، اعسار ، ضامن ، عقد ضمان ، فقه ، حقوق