بررسی اثر فصل قلمه گیری، بستر کشت و شیره نارگیل بر ریشه زایی قلمه های ارس مای مرز

سابقه و هدف: ارس های ایران، گیاهانی بومی و زیبا و مقاوم با کاربردهای متعدد باغبانی و جنگلکاری هستند. این گیاهان به طور طبیعی در عرصه های منابع طبیعی یافت شده و متاسفانه به دلیل نابودی رویش گاه های طبیعی و تغییرات جوی در آستانه انقراض هستند. لذا تحقیقاتی که به نوعی افزونش و حفاظت آنان را مد نظر قرار دهد از اهمیت و حساسیت خاصی برخوردار است. در این خصوص، یکی از ترکیباتی که در تکثیر غیرجنسی این گیاه از طریق قلمه، می تواند بسیار کارآمد باشد، شیره نارگیل است. مواد و روش ها: جهت معرفی تیمار طبیعی جایگزین هورمون های شیمیایی در تکثیر قلمه های ارس بومی مای مرز (Juniperus Sabina) و همچنین معرفی فصل و بستر مناسب پرورش این گیاه، آزمایشی با پنج سطح شیره نارگیل (0، 25 درصد، 50 درصد، 75 درصد و 100 درصد) در چهار بستر پرلیت، پرلیت-کوکوپیت (1:1)، پوکه معدنی و بستر ریشه زایی مخلوط (ترکیبی از ماسه، پرلیت، کوکوپیت، ورمی کمپوست و پیت ماس) و در چهار فصل سال روی قلمه های ساقه این گیاه با طول 15 سانتی متر، صورت گرفت. آزمایش شامل سه تکرار و هر کرت آزمایش شامل 9 قلمه بود. هدف آزمایش انتخاب بهترین فصل، بستر و تیمار طبیعی مناسب جهت تکثیر این گیاه بود. در پایان هر فصل، درصد ریشه زایی، طول، تعداد، وزن تر و وزن خشک ریشه ها در هر بستر و تیمار ثبت شد. یافته ها: نتایج نشان داد بهترین فصل ریشه زایی برای قلمه های گیاه ارس بومی مای مرز، فصل بهار است. بهترین ریشه دهی در بین تمام تیمارهای استفاده شده مربوط به سطح 25 درصد شیره نارگیل در بستر پرلیت-کوکوپیت و با بیش از 30 درصد ریشه زایی بود. در فصل زمستان هیچ گونه ریشه زایی در هیچ کدام از بسترها و تیمارهای استفاده شده مشاهده نشد. بیشترین تعداد ریشه در فصل پاییز و در بین بسترهای استفاده شده، در بستر پرلیت-کوکوپیت مشاهده شد. بیشترین طول ریشه با متوسط 10 سانتی متر در فصل بهار و کمترین آن در فصل تابستان بود. همچنین بیشترین طول ریشه در بستر پوکه معدنی مشاهده شد. بیشترین وزن تر و خشک ریشه ها در فصل بهار مشاهده شد و در بین بسترهای مختلف بیشترین میزان وزن تر در بستر پرلیت و از نظر وزن خشک ریشه ها در هر چهار بستر تفاوتی مشاهده نشد. نتیجه گیری: به طور کلی می توان نتیجه گیری کرد که شیره نارگیل به دلیل داشتن اکسین سبب افزایش درصد ریشه دهی در قلمه های ارس مای مرز می شود و بهترین سطح آن غلظت 25 درصد می باشد. بهترین ریشه دهی در بین تمام تیمارهای استفاده شده مربوط به سطح 25 درصد شیره نارگیل در فصل بهار در بستر پرلیت-کوکوپیت و با بیش از 30 درصد ریشه زایی بود.

کلیدواژه ها:

بستر ، تیمار ، ریشه زایی ، فصل ، مای مرز