اعتبار استصحاب استقبالی در استنباط احکام شرعی

استصحاب یکی از ادله پرکاربرد در استنباط احکام شرعی است که یکی از اقسام چهارگانه آن بر اساس زمان متیقن و مشکوک، استصحاب استقبالی می­باشد. استصحاب استقبالی به این معناست که اگر زمان یقین، شک و متیقن، هر سه در نزد مکلف، فعلی باشد؛ اما زمان مشکوک در آینده فرض شود، از ادامه آن تا آینده، ابقا شود. این استصحاب همانند استصحاب حالی متداول، دارای کاربردهایی مهم در فقه و استنباط احکام آن است. ادله­ای نیز برای اثبات اعتبار آن وجود دارد، اما متاسفانه مورد غفلت بیشتر علمای دانش اصول واقع شده و بحثی جدی پیرامون این نوع استصحاب در کتب اصولی صورت نگرفته است. بهره گیری از اطلاق روایات استصحاب و تطبیق ارکان استصحاب بر استصحاب استقبالی، اعتبار استصحاب استقبالی را ثابت می کند و به اشکالات مطرح پاسخ می دهد. همچنین مروری بر کاربردهای آن در فقه همانند جواز بدار، عدم بازگشت دیه، لزوم معامله سلف، عدالت امین، تغییر فتوا و ... اهمیت آن را در اثبات مسائل فقهی نشان می دهد.

کلیدواژه ها:

استصحاب استقبالی ، استصحاب حالی ، یقین ، متیقن ، شک ، مشکوک ، اثر عملی