کژتابی ساخت زبانی در اصل نودونهم قانون اساسی

اصل نود و هشتم قانون اساسی ایران، به مساله ی تفسیر قانون اساسی، اختصاص یافته است. یکی از جنجال انگیزترین تاسیسات حقوقی پس از انقلاب اسلامی، مساله ی نظارت استصوابی است. شورای نگهبان، درباره ی نظارت بر انتخابات، موضوع اصل نود و نهم قانون اساسی، نظریه ای تفسیری (به تاریخ یکم خرداد ماه 1370 ) داد و آن را استصوابی، و شامل تمام مراحل اجرایی انتخابات از جمله تایید و رد صلاحیت کاندیداها، دانست. در دستور زبان فارسی، در جمله های مرکب هم پایه، نهادهای هم مرجع با نهاد پیشین و نیز دیگر سازه های نحوی یکسان، از روساخت جمله های همپایه حذف می شوند. اصل نود و نهم قانون اساسی، در حقیقت، پنج جمله ی همپایه است که با درنظرداشتن قاعده ی عطف در دستور زبان، به یک جمله، تبدیل شده است. خوانش دوباره ی اصل نود و نهم قانون اساسی، با پذیرش این انگاره که تفسیر رسمی اصول قانون اساسی، ارزشی مطابق با خود قانون اساسی دارد، سبب می شود، خواننده بتواند درونمایه اصل 99 را به طریقی دیگر، نیز بخواند. نگارنده، با تکیه بر ساختار دستوری زبان فارسی، تلاش می کند نشان دهد که نظارت استصوابی بر انتخابات مجلس خبرگان رهبری و ریاست جمهوری و مجلس شورای اسلامی، ممکن است درست به نظر آید؛ ولی، مفهوم نظارت استصوابی در مراجعه به آراء عمومی و مراجعه به همه پرسی، نادرست است.

کلیدواژه ها:

نظارت استصوابی ، قانون اساسی ، تفسیر قانون اساسی ، دستورزبان فارسی