شناسایی عامل اصلی پوسیدگی عمومی ریشه و طوقه گندم در استان خراسان شمالی

پوسیدگی عمومی طوقه و ریشه گندم در سال های اخیر به عنوان یک بیماری مهم در استان خراسان شمالی جلب توجه نموده است. به منظور شناسایی عامل یا عوامل قارچی بیماری در سال های زراعی 86-1385 و 87-1386 نمونه برداری هایی از مزارع گندم آبی مشکوک به بیماری در مناطق شیروان، فاروج، بجنورد، اسفراین و مانه و سملقان در سه مرحله گیاهچه، پنجه زنی تا ساقه رفتن و ظهور سنبله تا سفت شدن دانه به عمل آمد. از بافت های آلوده قارچ های Coniothyrium cerealisL Periconia circinata ,Bipolaris sorokiniana و Phoma sp. جدا و حالص سازی شد. بررسی بیماری زایی و اثر قارچ های ذکر شده بر وزن تر و خشک ریشه در شرایط تنش رطوبتی با اضفه نمودن زادمایه هر قارچ با خاک اتو کلاو شده مزرعه و در بستر پرلیت در شرایط گلخانه انجام شد. مشخصات علایم حاصله نشان داد که شباهت زیادی بین علایم موجود روی بوته های طوقه بوته های تلقیح شده بوسیله قارچ های ذکر شده به روش آزمون دانکن نیز نشان داد که تفاوت معنی داری در سطح پنج درصد بین آن ها وجود دارد. بیشترین و کمترین کاهش وزن ریشه و طوقه به ترتیب مربوط به بوته های تلقیح شده بسیله B. sorokiniana (با 85/06 درصد) و C. cerealis (با 20/58درصد ) نسبت به تیمار شاهد تعیین گردید. بوته های تلقیح شده با دو قارچ Phoma sp و P. circinata به ترتیب با 84/59 و 57/03 درصد کاهش وزن نسبت به شاهد حالت حد واسطی را نشان دادند.

کلیدواژه ها:

پوسیدگی عمومی ریشه ، گندم ، Phoma ، Coniothyrium ، Periconia ، Bipolaris