بررسی اثرات بقایای علف کش های فورام سولفورون و ریم سولفورون در خاک بر رشد، گره زایی و تثبیت نیتروژن در نخود (Cicer arietinum L.)

به منظور بررسی تاثیر بقایای علف کش های فورام سولفورون و ریم سولفورون در خاک بر رشد، گره زایی و تثبیت نیتروژن بر نخود، یکی از گیاهان موجود در تناوب با محصولاتی که علف کش های مذکور در آن استفاده می شوند، آزمایشی گلخانه ای به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی، در سه تکرار در دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در سال 1391 انجام شد. عوامل مورد بررسی شامل ژنوتیپ های نخود در چهار سطح (هاشم، آی ال سی 482، کاکا و کرمانشاهی)، علف کش ها در دو سطح (فورام سولفورون و ریم سولفورون) و باقیمانده علف کش ها در خاک در هشت سطح (0، 1 ، 2/5 ، 5 ، 10 ، 15 ، 20 و 30 درصد مقادیر توصیه شده علف کش ها) بودند. در ابتدای مرحله زایشی گیاهان (47 روز پس از کاشت)، زیست توده اندام های هوایی، ریشه و گره، تعداد گره و محتوای نیتروژن کل آن ها اندازه گیری شد. بر اساس نتایج حاصل از این پژوهش، بقایای علف کش های فورام سولفورون و ریم سولفورون در خاک، به طور معنی داری تمام صفات مذکور را تحت تاثیر قرار دادند. با افزایش باقیمانده علف کش فورام سولفورون در خاک، تمام صفات مورد بررسی ژنوتیپ های نخود به شدت کاهش یافت. البته در کمترین سطح از باقیمانده علف کش فورام سولفورون در خاک، زیست توده اندام های هوایی ژنوتیپ های آی ال سی 482 و کاکا و گره زایی همه ژنوتیپ ها به غیر از کاکا تحریک شد. ژنوتیپ کرمانشاهی در پاسخ به بقایای علف کش ریم سولفورون در خاک، کمترین زیست توده اندام های هوایی و ریشه را تولید نمود. علف کش ریم سولفورون تعداد و زیست توده گره ژنوتیپ های آی ال سی 482 و کاکا را کاهش داد. در بین ژنوتیپ های مورد مطالعه نخود، مقدار نیتروژن کل ژنوتیپ های کاکا و کرمانشاهی بیشتر تحت تاثیر منفی باقیمانده علف کش فورام سولفورون در خاک قرار گرفت. سطوح بکار رفته باقیمانده علف کش ریم سولفورون در خاک نیز، میزان نیتروژن کل ژنوتیپ های نخود را کاهش داد. براساس شاخص ED50 )مقدار بقایای علف کش که باعث 50 درصد بازدارندگی در رشد می شود (ژنوتیپ کاکا حساس ترین و هاشم متحمل ترین ژنوتیپ به لحاظ تولید زیست توده اندام های هوایی، کرمانشاهی و آی ال سی 482 به ترتیب حساس ترین و متحمل ترین ژنوتیپ به لحاظ تولید زیست توده ریشه و هم چنین آی ال سی 482 متحمل ترین و کاکا حساس ترین ژنوتیپ به لحاظ گره زایی به بقایای علف کش فورام سولفورون در خاک شناخته شدند.

کلیدواژه ها:

آی ال سی 482 ، ژنوتیپ ، کاکا ، کرمانشاهی ، هاشم