مدل سکولار شدن غرب معرفی و نقد کتاب God is Dead: Secularization in the West By: Steve Bruce

استیو بروس فرآیند سکولاریزاسیون را در ضمن یک مدل تبیین می کند؛ صنعتی شدن، زنجیره ای از تحولات اجتماعی را به همراه خود آورد که در کنار هم، جذابیت و باور پذیری دین را نسبت به وضعیت آن در جوامع ما قبل مدرن، کاهش داد. اگر در گزارش بروس از این تحولات تازگی و ابتکاری وجود داشته باشد، تأکیدی است که در مورد تکثر و تنوع دارد. تعامل میان فرهنگ دینی چند پاره با تمایز و تفکیک ساختاری و اجتماعی، سبب بوجود آمدن تنوع و تکثر فرهنگی در جامعه شد. این تکثر فرهنگی، هویت دینی ( و به همراه آن همه ی ایده های دینی مگر ملایم ترین آنها ) را از عرصه عمومی بیرون راند و به حوزه ی خصوصی محدود نمود. افزون بر این، بروس، ضمن تأکید بر تدثیر تنوع فرهنگی- اجتماعی در شیوه ی دینداری مردم از وجود روندهای معکوس ( دفاع فرهنگی و گذار فرهنگی ) نیز غفلت نکرده است. از نظر بروس تأثیر سکولار کننده تکثر به میزان بسیار زیادی به وجود یک فرهنگ برابری خواه و حاکمیت یک حکومت دموکراتیک بستگی دارد. در غیاب این زمینه ها، تنوع و تکثر می تواند به کشمکش های نژادی و قومی دامن بزند و الزام به یک هویت دینی گروهی را عمیق تر گرداند. نویسنده با استناد به شواهد تاریخی در اثبات مدعیات خود، همچنین برخی انتقادات به مدل سکولاریزاسیون را نسبت های نادرستی می داند که از کژفهمی مدل سرچشمه گرفته اند. در عین حال رویکرد نویسنده کتاب به سکولاریزاسیون، رویکرد تقاضا برای دین است که در مقابل رویکرد عرضه کالای دینی قرار می گیرد. این دور رویکرد به دو نتیجه ی کاملاً متناقض درباره ی سکولاریزاسیون فردی می رسند و قضاوت کردن میان آن دو، به زمینه ی اجتماعی تنوع و تکثر بستگی دارد.

کلیدواژه ها:

سکولاریزاسیون ، تکثر اجتماعی و فرهنگی ، برابری خواهی ، نسبیت گرایی ، بخش بخش شدن ، خصوصی شدن ، دفاع فرهنگی و گذار فرهنگی