تبیین اخبار طینت: توریه یا جبرگرایی

سال انتشار: 1398
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 545

فایل این مقاله در 22 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JPT-24-96_007

تاریخ نمایه سازی: 21 خرداد 1399

چکیده مقاله:

اعتقاد به جبر از مهم ترین چالش های کلامی است که در نیمه دوم سده اول هجری از سوی معاویه در اسلام پایه گذاری شد و خلفای اموی در جهت ترویج آن کوشیدند. در برابر، مکتب تشیع از مخالفان سرسخت جبرگرایی بوده و به رهبری امامان اهل بیت(ع) همواره با این اعتقاد باطل جنگیده است؛ اما در عین حال روایت هایی موسوم به روایت های طینت از آن بزرگواران رسیده است که موهم اعتقاد به جبر است. در توجیه و تبیین این روایت ها و نشان دادن سازگاری آنها با اعتقاد به اختیار انسان در رفتار، کردار و باورها بسیار سخن گفته اند که به ظاهر ناتمام می نماید؛ از این رو ما ضمن پذیرش صدور فی الجمله این روایت ها، به این نتیجه رسیده ایم که ائمه به دلیل آنکه در شرایط تقیه قرار گرفته بودند، به ناچار به شیوه توریه سخن گفته و از واژه طین به عنوان یک نماد بهره گرفته اند؛ بنابراین روایت های طینت مفهومی جز آنچه از ظاهر آنها برمی آید، دارند و لازم است با نگاه به روایت هایی خارج از این باب شناخته شوند.

نویسندگان

حسینعلی یوسف زاده

پژوهشگر در جایگاه هیات علمی/ پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی

سیدمحمدکاظم طباطبایی

دانشیار دانشگاه قرآن و حدیث، قم، ایران.

محمد غفوری نژاد

دانشیار دانشگاه ادیان و مذاهب، قم، ایران.

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • قرآن کریم. ...
  • ابن اثیر، مبارک بن احمد (1367)، النهایه، قم: موسسه اسماعیلیان. ...
  • ابن اشعث، محمد بن محمد (بی تا)، الجعفریات (الاشعثیات)، تهران: ...
  • ابن بابویه، محمد بن علی (1385ق)، علل الشرایع، به کوشش: ...
  • ابن بابویه، محمد بن علی (بی تا)، التوحید، به کوشش: ...
  • ابن منظور، محمد بن مکرم (1414ق)، لسان العرب، بیروت: دارصادر. ...
  • اصفهانی، راغب (1412ق)، مفردات الفاظ القرآن، بیروت: دارالقلم. ...
  • اصلانی، محسن و زهرا مصطفوی (1395)، بررسی اخبار طینت با ...
  • انصاری، مرتضی (1409ق)، القضاء الاسلامی، به کوشش: میرزا حسین قلی، ...
  • بصری، حسن (1408ق)، رسائل العدل والتوحید، به کوشش: محمد عماره، ...
  • بهبها نی ، وحید (1384)، حاشیه الوافی، قم: موسسه العلامه ...
  • بیهقی، احمد (1416ق)، السنن الکبری، به کوشش: محمد عبدالقادر عطا، ...
  • تفتازانی، سعدالدین (1409ق)، شرح المقاصد ، تعلیق: عبدالرحمن عمیره، بی ...
  • جرجانی، علی بن محمد (1370)، کتاب التعریفات، تهران: ناصرخسرو. ...
  • جزایری، سیدنعمت الله (بی تا)، الانوار الانعمانیه، تبریز: حقیقت. ...
  • حر عاملی، محمد بن حسن (1418ق)، الفصول المهمه، قم: موسسه ...
  • حرانی، حسن بن شعبه (1404ق)، تحف العقول، به کوشش: غفاری، ...
  • حلی، حسن بن سلیمان (1391)، مختصر البصائر، قم: انتشارات زائر. ...
  • خراسانی، ابوجعفر (1416ق) هدایه الامه، قم: موسسه البعثه. ...
  • خوانساری، آقاجمال الدین (1359)، شرح احادیث طینت، به کوشش: عبدالله ...
  • دینوری، ابن قتیبه (1413ق)، الامامه و السیاسه، به کوشش: علی ...
  • سیوطی، جلال الدین (1416ق)، الاتقان، به کوشش: سعید المندوب، لبنان: ...
  • شبر، عبدالله (1407ق)، مصابیح الانوار، بیروت: موسسه النور المطبوعات. ...
  • شهرستانی، محمد (1395ق)، الملل والنحل، به کوشش: سیدکیلانی، بیروت: دار ...
  • طباطبایی، محمدحسین (1393ق) المیزان، ج8، بیروت: اعلمی. ...
  • طباطبایی، محمدحسین (1419ق)، الرسائل التوحیدیه، بیروت: موسسه النعمان. ...
  • طبرسی، علی بن حسن (1418ق)، مشکاه الانوار، به کوشش: هوشمند، ...
  • طبرسی، فضل بن حسن (1406ق)، مجمع البیان، بیروت: دار المعرفه. ...
  • طریحی، فخرالدین (1375)، مجمع البحرین، به کوشش: اشکوری، تهران: مرتضوی. ...
  • طوسی، نصیرالدین و قطب الدین الرازی (1375)، شرح الاشارات والتنبیهات، ...
  • علم الهدی، سید مرتضی (1405ق)، مجموعه رسائل، به کوشش: احمد ...
  • فراهیدی، خلیل بن احمد (1414ق)، کتاب العین، قم: نشر هجرت. ...
  • فیض کاشانی، محسن (1406ق)، الوافی، به کوشش: ضیاء الدین، اصفهان: ...
  • الفیومی، احمد بن محمد (1405ق)، المصباح المنیر، قم: دار الهجره. ...
  • قاضی، عبدالجبار (1965 م)، المغنی، به کوشش: جورج قنواتی، قاهره: ...
  • کریمی، مرتضی (1395)، بررسی دیدگاه امام خمینی در باره اخبار ...
  • کلینی، محمد بن یعقوب (1407ق)، الکافی، قم: دار الحدیث. ...
  • مازندرانی، محمد صالح (1421ق)، شرح اصول کافی، به کوشش: سید ...
  • مجلسی، محمدباقر (1403ق)، بحار الانوار، بیروت: دار احیاء التراث العربی. ...
  • مجلسی، محمد باقر (1404ق)، مرآه العقول، به کوشش: رسولی، تهران: ...
  • مدرسی طباطبایی، سید حسین (1389)، مکتب در فرایند تکامل، تهران: ...
  • مفید، محمد بن محمد (1414ق)، الاختصاص، به کوشش: غفاری و ...
  • مقاتل، ابن عطیه (بی تا)، ابهی المراد، بی نا، بی ...
  • موسوی خمینی، روح الله (1410ق)، المکاسب المحرمه، قم: اسماعیلیان. ...
  • نقی زاده، حسن (1385)، اخبار طینت ، مطالعات اسلامی، ش72. ...
  • نوری، حسین (1407ق)، مستدرک الوسائل، بیروت: آل البیت(ع). ...
  • نمایش کامل مراجع