تحلیل مقدماتی از ردپای بومی بودن صنعت سفالهای نخودی شهر سوخته با استفاده از روش آنالیز نیمه کمی عنصریXRF

شهر سوخته محوطهای آغاز تاریخی است که در جنوب شرق ایران در استان سیستان و بلوچستان واقع شده است و تاریخ آغاز استقرار در آن به 3200 ق.م بازمی گردد. نتایج حاصل از کاوشهای مختلف نشان دهنده چهار دوره فرهنگی- استقراریI-IV دراین شهر است که به یازده فاز تقسیم شده است. دوره II در شهر سوخته به 2800 تا 2500 ق.م برمی گردد. دورهIIIبا تاریخی برابر با 2500 تا 2300 ق.م و دورهIVنیز تاریخی بین 1800 تا 1750 ق.م پیشنهاد شده است. این محوطه باستانی در 57 کیلومتری جاده زابل زاهدان واقع شده است که در سال 1393 هفدهمین اثر ثبتی ایران در فهرست میراث جهانی یونسکو انتخاب گردید. کاو ش های باستانشناختی انجام گرفته در این تپه هزاران قطعه سفال را از دل خاک بیرون کشیده است که غالباً با خمیرهای به رنگ نخودی هستند.همچنین سفال با خمیره خاکستری و قرمز نیز در میان بقایای سفالی این محوطه 150 هکتاری دیده می شود. باستان شناسان بر این باورند که بیشتر سفال های به دست آمده در خود شهر سوخته در محوطههای اقماری اطراف ساخته شده اند که برای سنجش این فرضیه، پژوهش حاضر بر اساس تجزی ههای عنصری نمونه سفالهای شهر سوخته انجام گرفته است. در همین راستا 15 قطعه سفال که همگی این سفالها مربوط به دورهII-III استقرار و مربوط به بازه زمانی 2800 تا 2200 ق.م است انتخاب شده است. قطعات سفال فوق با روش آنالیز دستگاهی فلورسانس پرتو ایکسXRF مورد آزمایش قرار گرفت تا میزان عناصر اصلی و فرعی قطعات شناخته شوند. نتایج حاصل از این بررسی نشان داد اغلب سفال ها در یک دسته مشخص با نام گروه تولید محلی قرار میگیرند. بر همین اساس تعداد 4 قطعه سفال تولید محلی نبوده و در گروه دیگری قرار گرفتند. با توجه به دادههای تحقیق مشخص شد که سفالهای قرمز و خاکستری مربوط به شهر سوخته نبوده و احتمالاً این سفال ها وارداتی اند

کلیدواژه ها:

شهر سوخته ، سفال نخودی/XRF/تولید محلی /وارداتی