شناسایی ساختار و فرآیندهای فرسایش ملات قیر به کاررفته در آجرهای یادمان هخامنشی تل آجری در پارسه

در این مقاله ملات قیر بهکار رفته بهعنوان ملات ضد آب در آجرهای یادمان تل آجری در شهر پارسه به منظور شناسایی و تحلیلساختار شیمیایی ماده، اجزاء سازنده و بررسی فرآیندهای فرسایش مورد مطالعه قرار گرفته است. روشهای مختلف شیمی تجزیه یدستگاهی از قبیل FT-IR, XRD, XRF همچنین روش های جداسازی کلاسیک و مشاهدات میکروسکوپی مقطع ملات قیر در این مطالعه مورد استفاده قرار گرفته است. بر اساس آزمایش های جداسازی کلاسیک، این ماده به لحاظ حالت فیزیکی مخلوطی دوجزیی است و از قسمتهای آلی و معدنی تشکیل یافته است. جزء آلی این مخلوط طبیعی به روش FT-IR مورد تجزیه و شناسایی انواع گروههای عاملی و هیدروکربن های سازندهی آن از قبیل آلکان ها و ترکیبات آروماتیک قرار گرفت؛ هم چنین نتیجه ی تجزیه ی دستگاهی به کمک روش XRD وجود فازهای معدنی کلسیت، انیدریت، فلدسپار (کلسیم)، کوارتز و دولومیت را در این مخلوط قیری شناسایی کرده است و روش XRF درصد وزنی ترکیبات تشکیل دهنده ی ملات قیر را نشان می دهد. فرآیندهای تخریب در طی سالیان دفن به سبب پیشرفت واکنش های پیر- سختی (Age hardening) قیر؛ با کاهش دادن بخشهای اشباع روغنی و رزینها در ساختار آنو در نتیجه افزایش شکنندگی و خشکی در ترکیب این ماده همراه است، که لزوم توجه به پایش و کنترل شرایط محیطی در حفظ ونگهداری بهینه ی آثار این ملات هخامنشی در تل آجری را ضروری می نماید.

کلیدواژه ها:

ملات قیر ، هخامنشی ، تل آجری پارسه ، FT-IR ، XRD ، XRF