طراحی مدل عامل محور و کاربرد آن در باستان شناسی

به کارگیری کامپیوتر و دانش نرم افزاری در تجزیه وتحلیل داده های باستانشناسی به طور چشمگیری در دهه های اخیر افزایش یافته است. یکی از تازه های علوم نرمافزاری در باستانشناسی استفاده از مدلسازی عامل محور برای مطالعه ی ارتباط میان انسان عصر باستان با محیط و آثار فیزیکی به جای مانده از آن و آزمایش فرضیات متداول در خصوص جوامع باستانی است. سیستم های عامل محورمعمولا در محیط برنامه نویسی نت لوگو و یا پایتون طراحی و اجرا میشوند. در باستان شناسی با به کارگیری دانش نرمافزاری و با استفاده از داده های باستان شناختی میتوان یک جامعهی باستانی را شبیهسازی کرد و با تعریف الگوهای رفتاری موردنظر برای عوامل تشکیل دهنده ی آن جامعه کنش و واکنش عوامل را در مواجهه با یکدیگر و با محیط اطرافشان سنجید و مورد تحلیل و ارزیابی قرار داد. یکی از ویژگی های سیستم های عامل محور قابلیت تعریف و اجرای چند پارامتر به طور همزمان است. به این ترتیب میتوان برای آزمایش چند فرضیه ی متداول و مهم در خصوص یک جامعه ی باستانی چند نوع داده ی متفاوت را به صورت متغیر در سیستم طراحی کرد و با تغییر دادن آنها نتایج متفاوتی را در تحلیل داده ها به دست آورد و سپس آنها را با داده های واقعی مقایسه کرد. به عبارتی سادهتر با استفاده از سیستم های عامل محور میتوان یک جامعه ی باستانی را بازسازی کرده و با آزمایش آن با داده های متفاوت به روند شکل گیری یک الگوی رفتاری و اجتماعی خاص پی برد. این مقاله قصد دارد خوانندگان و علاقهمندان را با کاربرد سیستم عامل محور در باستانشناسی و روند طراحی، ساخت و تحلیل داده های بهدستآمده از آن آشنا سازد. همچنین برای درک بهتر از چگونگی ساخت و کارکرد چنین سیستم هایی دو نمونه ی موفق از شبیه سازی عامل محور در مطالعات باستانشناسی در این مقاله معرفی شده اند.

کلیدواژه ها:

عامل محور ، شبیه سازی ، Net Logo ، فرضیه های باستانشناسی ، استدلال در باستان شناسی