طراحی نقشه حساسیت سالک جلدی با استفاده از روش های تصمیم گیری تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و تحلیل شبکه (ANP)

زمینه و هدف: سالک جلدی، یکی از شش بیماری مهم مناطق گرمسیری و نمونه ای از بیماری های همه گیر می باشد. شیوع و انتشار این بیماری علاوه بر مسائل اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، تحت تاثیر عوامل محیطی و شرایط اقلیمی نیز می باشد. در مطالعه حاضر به منظور تهیه نقشه حساسیت بیماری سالک جلدی از روش های تصمیم گیری تحلیل سلسله مراتبی و تحلیل شبکه استفاده شد. با توجه به میزان بروز بالای سالک جلدی در استان خوزستان، شهرستان ایذه به عنوان مطالعه موردی انتخاب شد. مواد و روش ها: به منظور تهیه نقشه حساسیت سالک در شهرستان ایذه، تعداد مبتلایان به این بیماری در شهرستان ایذه از سال 92-1387 از مرکز بهداشت استان اخذ گردید. لایه های اطلاعاتی ارتفاع، بارندگی، دما، رطوبت، فاصله از رودخانه، فاصله از مناطق روستایی و کاربری اراضی به عنوان پارامترهای موثر بر بیماری سالک جلدی شناسایی و نقشه های مذکور در محیط GIS آماده گردید. پارامترهاى شناسایی شده با به کارگیری روش تحلیل سلسله مراتبى و تحلیل شبکه به صورت زوجى مقایسه و وزن هر یک از عوامل که مبین میزان تاثیر آن هاست، در نرم افزارهای Expert Choice و Super Decision محاسبه گردید. سپس این پارامترها بر اساس وزن به دست آمده در نرم افزار ArcGIS با یکدیگر تلفیق شدند و نقشه نهایی سالک جلدی حاصل از هر روش تهیه گردید. ارزیابی روش های مذکور با استفاده از منحنی تشخیص عملکرد نسبی (ROC) و 16 نقطه مربوط به وقوع بیماری سالک صورت گرفت. یافته ها: بر اساس نتایج حاصل از وزن دهی پارامترهای موثر با استفاده از روش های تحلیل سلسله مراتبی و تحلیل شبکه، بیشترین وزن به ترتیب مربوط به پارامترهای ارتفاع، دما و بارندگی بود. بر اساس نتایج ارزیابی توسط ROC، دقت نقشه تهیه شده با استفاده از روش تحلیل شبکه برابر 87/8 درصد و دقت روش تحلیل سلسله مراتبی، 68/9 درصد برآورد گردید. نتیجه گیری: نتایج به دست آمده از روش تحلیل شبکه، نشان دهنده دقت خیلی خوب این مدل برای تهیه نقشه حساسیت بیماری سالک جلدی و همچنین نتایج حاصل از روش تحلیل سلسله مراتبی، نشان دهنده دقت متوسط این مدل جهت تهیه نقشه حساسیت سالک جلدی می باشد.

کلیدواژه ها:

سالک جلدی ، سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) ، مدل تحلیل سلسله مراتبی ، مدل تحلیل شبکه