کفشدوزک چغندرقند Bulae lichatschovi (Col. Coccinellidae) نحوه زندگی و روش جلوگیری از خسارت آن

اولین خسارت این کفشدوزک به چغندرقند در سال 1927 از جنوب روسیه گزارش شد و در ایران نیز اولین بار در سال 1341 این حشره در مزارع چغندرقند کرج مشاهده و خسارت قابل توجه آن روی برگها گزارش گردید. حشره کامل کفشدوزکی است به رنگ قهوه ای متمایل به قرمز که حدود 5/3 تا 5/4 میلیمتر طول دارد. در روی سینه شش لکه سیاهرنگ و در روی بالپوشها نیز 20 لکه مدور به رنگ قهوه ای مایل به سیاه دیده می شود. سطح زیرین بدن سیاهرنگ و پاها خرمائی رنگ است. تخم کشیده، بیضی شکل و زردرنگ است و طول آن حدود یک میلیمتر می باشد. لارو به رنگ زرد متمایل به خاکستری بوده و هنگامی که نشو و نمای آن کامل می شود حدود نه میلیمتر طول دارد. رنگ شفیره متمایل به زرد و طول آن چهار تا شش میلیمتر است. این کفشدوزک زمستان را به صورت حشره کامل در پناهگاههای مختلف مانند شکافهای زمین، زیر کلوخه ها، شکاف دیوارهای اطراف مزارع، زیر برگها و بقایای گیاهی سپری می کنند و گاهی به تعداد زیاد و در دستجات 500 تا 1000 عددی یا بیشتر دیده می شوند. حشرات کامل فعالیت خود را در کرج در اردیبهشت ماه و در مناطق سردسیر مانند اردبیل در اوایل یا اواسط خرداد ماه آغاز می کنند و معمولا در ساعات گرم روز فعال هستند. این حشره در شرایط مناسب با تراکم زیاد ابتدا در روی گیاهان خانواده  Chenopodicaceae در اطراف مزارع ظاهر می شوند و هنگامی که محور بذر در بوته های تشکیل می شود به مزارع چغندر بذری مهاجرت می کنند. حشرات کامل از برگها و در مزارع چغندر بذری از برگها و گلها تغذیه می کنند. حشرات ماده تخم های خود را در دستجات 15 تا  20 عددی در سطح زیر برگها قرار می دهند. تخم ها معمولا پس از یک هفته تفریخ شده و لاروها از گلها و گرده آنها و دیگر قسمت های گیاه تغذیه می کنند. بر طبق نظر بعضی از محققین لارو این کفشدوزک از شته های چغندر نیز تغذیه می کند. دوره نشو ونمای لارو حدود 40-35 روز است و سپس تبدیل به شفیره می شود. طول دوره شفیرگی کوتاه و معمولا چهار تا شش روز است. حشرات کامل پس از تغذیه کافی به تدریج به پناهگاههای مختلف رفته و تا سال بعد به همان صورت باقی می مانند. کفشدوزک چغندرقند احتمالا یک نسل در سال تولید می کند. برای جلوگیری از خسارت این حشره بایستی قبل از تشکیل گلها، علفهای هرز میزبان آفت در حاشبه و اطراف مزارع چغندر بذری مورد بررسی و معاینه قرار گیرند و این بازدید به طور مرتب انجام شود. پس از تعیین زمان مهاجرت آنها از پناهگاههای زمستانی به روی علفهای هرز میزبان و در صورت بالا بودن تراکم جمعیت، نسبت به سمپاشی و کنترل حشره اقدام گردد. جهت سمپاشی می توان از حشره کش اتریمفس امولسیون 50 درصد به نسبت 5/1 تا دو در هزار استفاده کرد. در صورت عدم امکان کنترل حشره روی علفهای هرز و انتقال روی چغندر بذری، در صورتیکه گلها هنوز ظاهر نشده باشند می توان از سموم شیمیایی استفاده کرد ولی با تشکیل گلها بایستی از سمپاشی خودداری شود.

کلیدواژه ها:

کفشدوزک چغندرقند