برآورد نیروی لازم برای برداشت و تعیین میزان تلفات و انتقال خاک به همراه فرم‪های مختلف ریشه چغندرقند

میزان انرژی لازم جهت کندن ریشه چغندرقند از مزرعه و مقدار خاک انتقالی همراه ریشه در توده ها و یا رقم‪های چغندرقند با ریشه‪هایی به فرم صاف (گرد یا مخروطی) در مقایسه با فرم معمولی دارای شیار طولی، از نظر کمی گزارش نشده است. در این تحقیق فرم های مختلف ریشه اعم از فرم گرد و مخروطی بدون شیار (صاف)، مخروطی کشیده و شیاردار در ایستگاه تحقیقاتی مهندس مطهری کرج به صورت آزمایش کرت های یک‪بار خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار مورد مقایسه قرار گرفتند. کرت های اصلی به مقادیر مختلف رطوبت خاک در زمان برداشت و کرت های فرعی به هفت توده با فرم های مختلف ریشه شامل سه توده گرد و صاف، دو توده مخروطی و صاف و دو رقم تجاری (مخروطی و شیاردار) اختصاص یافت. در سال 1381، به علت بارندگی های مداوم در زمان برداشت، فقط یک سطح رطوبتی (پس از تخلیه 40 درصد رطوبت وزنی در خاک) و در سال 1382 دو سطح رطوبتی خاک (حد ظرفیت زراعی و پس از تخلیه 40 درصد رطوبت قابل‪استفاده خاک) مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد درصد شکستگی ریشه ها در فرم های مختلف گرد، مخروطی بدون شیار و مخروطی شیار دار به ترتیب معادل هشت، 10 و 13 درصد بود. درصد شکستگی ریشه ها در زمان برداشت در فرم گرد و کشیده بدون شیار به ترتیب 38 و 23 درصد کم تر از ریشه‪هایی با فرم مخروطی شیاردار (ریشه معمولی) شد. مقدار نیروی لازم جهت بیرون کشیدن ریشه های گرد و کشیده بدون شیار به ترتیب حدود 59 و 52 درصد کم تر از فرم شاهد (ریشه های معمولی شیاردار) بود. عملکرد ریشه و شکر سفید توده‪های گرد و مخروطی بدون شیار از نظر آماری مشابه توده ها و رقم‪های معمولی بودند. اما اثر صافی سطح ریشه بر کاهش تلفات ریشه ها و انتقال خاک همراه ریشه در هنگام برداشت و پایین بودن انرژی لازم جهت کندن ریشه از زمین، از مواردی بود که برتری فرم های کشیده بدون شیار را نسبت به فرم های معمولی نشان داد.

کلیدواژه ها:

انتقال خاک از مزرعه ، تلفات ریشه ، چغندرقند ، ریشه صاف ، طول ریشه ، فرم ریشه ، قطر ریشه ، نیروی کششی