تهیه گرده‎افشان دیپلوئید مقاوم به بیماری سفیدک سطحی چغندرقند

به منظورتهیه والد گرده‎افشان مقاوم به سفیدک سطحی از جمعیت نسبتا مقاوم 14442 استفاده گردید. از این جمعیت در سال اول تعداد 50 بوته مقاوم در مزرعه براساس شاخص مقاومت، گزینش شده و سپس بذر هاف سیب (برادر خواهر ناتنی) تهیه گردید. از بین 50 بوته مقاوم تنها 39 بوته بذر کافی تولید کردند. بذور  برداشت شده از این 39 بوته هاف‎سیب در شش تکرار یک خطی کشت شده و مجددا برای بیماری ارزیابی شدند. از بین 39 هاف‎سیب مورد ارزیابی، تعداد سه هاف‎سیب (H.S13، H.S24 و H.S35) که آلودگی کمتری (شاخص آلودگی کمتر از عدد 5/2 را نشان دادند) نسبت به بقیه داشتند انتخاب شدند. از هر فامیل گزینش شده فوق تعداد 50 بوته انتخاب و در چادرهای ایزوله کشت شد تا بذر هاف‎سیب جدید تولید شود. این بذور که جمعا تعداد 88 فامیل جدید بوجود آوردند، هاف‎سیب جدید نامیده شدند. بذر 88 هاف‎سیب جدید در شش تکرار یک خطی کشت و مجددا برای بیماری ارزیابی شدند. از بین هاف‎سیب‎های جدید، هاف‎سیب شماره 5 ، 17 و22 از نظر مقاومت به بیماری برتر از سایرین بودند. از هر هاف‎سیب جدید تعداد 35 ریشه و جمعا تعداد 105 ریشه برای تولید s1 انتخاب شدند. هریک از 105 ریشه انتخابی به چهار قسمت تقسیم (کلون) و در زیر یک قفس ایزوله کشت شدند تا بذر S1 به‎دست آید. با توجه به مشکلات تهیه بذر S1 در زیر قفس‎ ایزوله از بین 105 ریشه گزینش شده تنها تعداد 13 ریشه قادر به تولید بذر کافی با قوه نامیه مناسب گردیدند. بنابراین تعداد 13 بذر خودگشن یا S1 با مقاومت بسیار خوب نسبت به بیماری سفیدک سطحی به‎دست آمد. بذور خودگشن شده یا S1 (ژرم‎پلاسم جدید) مجددا برای مقاومت به بیماری سفیدک سطحی آزمون شدند. نتایج نشان داد که در هر نسل گزینش مقاومت نسبت به بیماری افزایش یافت و پاسخ به گزینش مثبت بود، به طوری که کمترین میزان آلودگی (9/12 درصد) در بوته‎های s1 مشاهده شد. جمعیت s1ها نسبت به جمعیت اولیه 14442 به میزان 6/72 درصد پیشرفت سلکسیون نشان داد. با توجه به مقاومت خوب بوته‎های s1 می‎توان از آن‎ها به عنوان گرده‎افشان برای تولید رقم مقاوم به بیماری سفیدک سطحی استفاده نمود.

کلیدواژه ها:

بیماری سفیدک سطحی ، چغندرقند ، گرده افشان مقاوم