بررسی تناسب محیطی شهرستان تربت حیدریه برای کشت چغندرقند با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی

هدف اصلی این مطالعه، تعیین نواحی مستعد کشت چغندرقند با توجه به برخی متغیرهای اصلی موثر در آن می باشد. داده‎های اقلیمی موردنیاز، از اداره کل هواشناسی خراسان‎رضوی که در ایستگاه های منطقه جمع‎آوری شده بود برای دوره 1388-1377 اخذ شد. جهت تهیه نقشه سطوح ارتفاعی، شیب، جهت شیب و TIN از نقشه‎های توپوگرافی سازمان نقشه‎برداری کشور با مقیاس 1:250000  استفاده گردید. نقشه پوشش گیاهی و کاربری اراضی از نقشه‎های قابلیت اراضی در مقیاس 1:250000 موسسه تحقیقات خاک و آب کشور استخراج گردید. از سامانه اطلاعات جغرافیایی به منظور رقومی­سازی و تهیه نقشه­ها بهره‎برداری شد. پس از تشکیل پایگاه اطلاعات فضایی منطقه، با استفاده از نرم­افزار ARCGIS اطلاعات توصیفی نقشه ها به آن ها اضافه شد. سپس با توجه به اقلیم موردنیاز محصول چغندرقند و با استناد به نظر کارشناسان بر اساس یک مدل تصمیم‎گیری سلسله مراتبی، وزن پارامتر و اهمیت هریک از لایه­ها با استفاده از نرم­افزارEXPERT CHOICE  تعیین گردید. در نهایت با عملیات همپوشانی وزنی در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی(GIS)  پهنه‎بندی عرصه‎های مستعد کشت چغندرقند در منطقه انجام گردید. در بین معیارهای تصمیم‎گیری نیازآبی و بارش موثر مهم ترین عوامل تعیین گردیدند. نتایج حاصل از نقشه نهایی پهنه‎بندی نشان داد که61/59 درصد مساحت شهرستان معادل 82/3745 کیلومتر مربع از قابلیت خیلی خوبی برای کشت چغندرقند برخوردار می باشد و حدود 49/24 درصد از مساحت شهرستان نیز فاقد استعداد زراعی برای کشت این محصول می باشد. مناطق دشت رخ و بخش کدکن در شمال شهرستان تربت حیدریه به عنوان مستعدترین مناطق و پس از آن دشت مرکزی به عنوان منطقه مناسب مشخص شدند.

کلیدواژه ها:

پهنه بندی ، چغندرقند ، شاخص‎های محیطی ، عناصر اقلیمی ، سیستم اطلاعات جغرافیایی