اثر کاربرد تلفیقی کودسبز و شیمیایی بر میزان کربن و نیتروژن خاک، کنترل علف‎های هرز و عملکرد کمی و کیفی چغندرقند

بهره برداری مداوم از خاک سبب کاهش مواد آلی و عناصر غذایی و استفاده بیش ازحد کودهای شیمیایی می گردد. در چغندرقند به دلیل نیاز بالا، استفاده از کودهای آلی اهمیت بیشتری دارد. کودهای سبز و تلفیق آنها با منابع شیمیایی گامی درجهت کاهش مصرف کودهای شیمیایی و حرکت به سوی کشاورزی پایدار است. در پژوهش حاضر ابتدا دو گونه نخودفرنگی و خلر به عنوان کودسبز کشت گردید سپس میزان تولید و ویژگی های آنها مانند مقدار نیتروژن و کربن به همراه اثر بر خصوصیات خاک درمقایسه با شاهد مورد ارزیابی قرار گرفت. سپس اثر آنها به تنهایی و در تلفیق با مقادیر کاهش یافته کود نیتروژن (160 و 80 کیلوگرم نیتروژن از منبع اوره) درمقابل 240 کیلوگرم اوره در تیمار مرسوم شیمیایی و شاهد بدون کود، مجموعا در هشت تیمار طی سال‎های زراعی 1391 تا 1393 بر چغندرقند مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج نشان داد کودهای سبز ازنظر زیست توده تولیدی، نیتروژن و کربن اختلاف معنی‎داری داشتند و نیتروژن، کربن و نسبت کربن به نیتروژن خاک را 50 روز پس از مصرف تغییر دادند. همچنین اثر مطلوبی بر کاهش تراکم و زیست توده علف هرز داشتند. بیشترین عملکرد ریشه (47 تن در هکتار) و زیست توده تر (56/8 تن در هکتار) در تیمار تلفیقی نخودفرنگی+ 160 کیلوگرم نیتروژن بدست آمد که درمقایسه با کود شیمیایی (41/2 تن در هکتار)، بالاتر بود. با کاهش مصرف نیتروژن در تیمارهای تلفیق کودسبز نخودفرنگی، بالاترین عیارقند (20/3 درصد) به دست آمد. بیشترین مقادیر درصد قند قابل استحصال نیز در تیمارهای تلفیقی نخودفرنگی و کاربرد جداگانه کودهای سبز (حدود 18%) حادث شد.د درحالی که کمترین میزان قند قابل استحصال مربوط به تیمار کود نیتروژن و تیمارهای تلفیق خلر + نیتروژن (حدود 16%) بود. درنهایت بیشترین عملکرد قندخالص (8 تن در هکتار) در تیمار تلفیقی کودسبز نخودفرنگی+ 160کیلوگرم کود نیتروژن بود که نسبت به شاهد 20 درصد افزایش داشت. در سایر تیمارهای تلفیق نیز علیرغم کاهش مصرف یک تا دو سوم نیتروژن مصرفی در مقایسه با تیمار شیمیایی مرسوم، عملکرد قندخالص کاهش محسوسی نیافت. کمترین ناخالصی شامل نیتروژن مضره، پتاسیم و سدیم و کمترین قند ملاس در تیمارهای کود سبز و یا تلفیق با مقادیر کمتر نیتروژن به دست آمد. این امر بیانگر این است که کاربرد کود سبزمصرف کود شیمیایی را کاهش و ضمن حفظ عملکرد، کیفیت و سلامت محصول را افزایش داد.

کلیدواژه ها:

چغندرقند ، عملکرد ریشه ، کربن ، کودسبز ، نیتروژن