مدل سازی تولید گیاهی بر اساس عوامل آب و هوایی و شاخص های خشکسالی در مراتعمنتخب استان های مرکزی و قم

پیش بینی تولید گیاهی و استراتژ یهای مدیریتی مناسب نیاز به شناخت عوامل آب و هوایی اصلی در مناطق مختلف دارد. هدف از انجام این تحقیق مقایسه تولید علوفه در مناطق مختلف بر اساس عوامل آب و هوایی و شاخص های خشکسالی است. این مناطق شامل دو منطقه در استان مرکزی و دو منطقه در استان قم می باشند. عوامل آب و هوایی مورد بررسی شامل بارندگی، دما و تبخیر و تعرق و شاخص های خشکسالی شامل شاخص بارش استاندارد شده SPI و شاخص شناسایی خشکسالی RDI می باشند. برای هر یک از متغیرها، سی و سه دوره ی زمانی مختلف، شامل : دوره های یک ماهه تا نه ماهه در نظر گرفته شده است. با توجه به تعداد زیاد متغیرهای مستقل از روش تجزیه به مولفه های اصلی PCA بر ای کاهش حجم داده ها استفاده شد. رابطه تولید علوفه مرتع با هریک از عوامل آب و هوایی و شاخص های خشکسالی با استفاده از روش های رگرسیونی چند متغیره شامل stepwise و bestsubset مدل سازی شد. علاوه براین، رابطه تولید مرتع با همه این عوامل به صورت یک مدل ترکیبی مورد بررسی قرار گرفت. برای انتخاب مدل از معیارهای ارزیابی خطا استفاده شد. در نهایت در مناطق رودشور، باغیک و قره سو به ترتیب مد لهایی که بر اساس تبخیر و تعرق RMSE=7/7g,r=0/99 شاخص شناسایی خشکسالی RMSE=3/1Kg,r=0/99 و بارندگی RMSE=0/4Kg,r=0/99 تولید را پیش بینی می نمایند، به عنوان مدل مناسب پیش بینی تولید علوفه مرتع در هر منطقه انتخاب شدند. ضمن آن که در منطقه اراک مدلی که ترکیبی از عوامل آب و هوایی RMSE=0/2 Kg,r=0/99 است، به عنوان بهترین مدل انتخاب شد. به طور کلی ارتباط تولید مرتع با وضعیت خشکسالی بر اساس شاخص شناسایی خشکسالی قوی تر از ارتباط آن با بارندگی و دما است. همچنین به منظور برآورد تولید مرتع، شاخص شن اسایی خشکسالی نسبت به شاخص بارش استاندارد شده از دقت بیشتری برخوردار است. زیرا، این شاخص به طور هم زمان وضعیت بارندگی و تبخیر و تعرق را در نظر می گیرد.

کلیدواژه ها:

تولید علوفه ، بارندگی ، دما ، تبخیر و تعرق ، شاخص خشکسالی