پویایی کربن خاک در مراتع طبیعی تحت چرا و قرق در سه اکوسیستم مرتعی کوه هایزاگرس مرکز ی

ارزیابی پویایی کربن خاک و فاکتورهای کنترل کننده آن در اکوسیستم های مرتعی به درک بهتر چرخه جهانی کربن و تغییر آب و هوای جهانی کمک می کند. از این رو این مطالعه با هدف بررسی نقش مدیریت مرتع (قرق و چرا) بر معدنی شدن و پویایی کربن خاک در برخی مراتع طبیعی استان چهارمحال و بختیاری انجام گردید. سه مدیریت مرتع شامل الف) قرق، ب) چرای تحت کنترل و ج) چرای آزاد (مفرط) در مجاورت یکدیگر در سه منطقه سبز کوه ( 18 سال قرق)، بروجن ( 23 سال قرق) و شیدا ( 2سال قرق) انتخاب و از لایه سطحی 0-15 سانتی متر نمونه های خاک جمع آوری و میزان کربن آلی، نیتروژن کل و روند معدنی شدن کربن خاک در شرایط استاندارد اندازه گیری گردید. مناطق سبزکوه و شیدا به ترتیب حاوی بیشترین 14/6 میلی گرم در کیلوگرم و کم ترین 4/8 میلی گرم در کیلوگرم میزان کربن آلی خاک بودند و میزان کربن آلی به طور معنی دار در منطقه سبزکوه با اقلیم مرطوب تر بیشتر از دو منطقه دیگر بود. نتایج نشان داد که قرق مرتع در منطقه سبزکوه و بروجن از طریق افزایش ورود بقایای گیاهی و کربن سهل الوصول به خاک، معدنی شدن کربن را افزایش داده است. در منطقه شیدا به علت اقلیم خشک و سابقه کوتاه مدت مدیریت، قرق تاثیر چندانی بر بهبود پوشش گیاهی و وضعیت خاک و در نتیجه معدنی شدن کربن نداشت. در مجموع می توان نتیجه گرفت که اثر چرا یا قرق مرتع بر معدنی شدن کربن به سابقه مدیریت، نوع اقلیم و پوشش گیاهی اکوسیستم بستگی دارد.

کلیدواژه ها:

اکوسیستم های مرتعی ، چرای مفرط ، مدیریت مرتع ، معدنی شدن کربن ، اقلیم