بررسی شدت بیابان زایی در اراضی آبیاری شده با پساب تصفیه شده شهر یزد و مقایسه آن با اراضی طبیعی با بهره گیری از معیار خاک در مدل IMDPA

از مهم ترین مسایلی که بر کیفیت محیطزیست جهان فشار زیادی وارد میآورد، پدیده بیابان زایی است. از آن جایی که آبیاری با پساب بیشترین تاثیر را بر روی خواص فیزیکی و شیمیایی خاک دارد، در این تحقیق با استفاده از مدل ایرانی ارزیابی پتانسیل بیابان زایی IMDPA شدت بیابان زایی اراضی آبیاری شده با پساب تصفیه خانه فاضلاب شهر یزد و اراضی طبیعی منطقه با در نظر گرفتن معیار خاک مورد بررسی قرار گرفت . شاخص های مورد بررسی شاخص بافت ، درصد سنگریزه عمقی، عمق خاک و هدایت الکتریکی بود. به این منظور اراضی آبیاری شده و اراضی طبیعی به عنوان واحدهای کاری انتخاب و نقشه های مربوط به هر شاخص تهیه شد. در پایان از میانگین گیری هندسی شاخص ها، نقشه حساسیت بیابانزایی منطقه به دست آمد.نتایج نشان داد که در اراضی آبیاری شده با پساب، شاخص بافت خاک با میانگین وزنی 3/74 در کلاس بیابان زایی خیلی شدید و شاخص های هدایت الکتریکی، عمق خاک و درصد سنگریزه عمقی به ترتیب با میانگین وزنی 1/23، 1 و 1 در کلاس شدت بیابان زایی کم قرار می گیرند . در نهایت معیار خاک با میانگین وزنی 1/21 در کلاس شدت بیابان زایی کم قرار می گیرد. در اراضی طبیعی منطقه نیز شاخص درصد سنگریزه عمقی با میانگین وزنی 1 در کلاس کم، شاخص عمق خاک با میانگین وزنی 3/06 در کلاس شدت بیابان زایی شدید و شاخص های هدایت الکتریکی و بافت خاک به ترتیب با میانگین وزنی 4 و 3/93 در کلاس خیلی شدید قرار میگیرند. در این اراضی معیار خاک با متوسط وزنی 2/89 در کلاس شدت بیابان زایی شدید قرار دارد. نتایج نشان میدهد که در اراضی آبیاری شده با پساب شاخص بافت خاک و در اراضی طبیعی منطقه شاخص هدایت الکتریکی موثرترین شاخص در افزایش شدت بیابان زایی است. همچنین با در نظر گرفتن تمامی محدوده معیار خاک با میانگین وزنی 2/8 درکلاس شدت بیابان زایی شدید واقع شده است.

کلیدواژه ها:

بیابان زایی ، فاضلاب تصفیه شده ، مدل ایرانی ارزیابی پتانسیل بیابان زایی ، معیار خاک ، یزد