تاثیر کاربری اراضی مختلف بر غلظت و الگوهای شیمیایی برخی عناصر سنگین در اراضیمرکزی استان زنجان

مطالعه حاضر با هدف بدست آوردن اطلاعاتی در مورد غلظت و الگوی شیمیایی برخی عناصر سنگین در خاک های اطراف زنجان تحت تاثیر کاربری های اراضی مختلف انجام گرفت. برای این منظور تعداد 241 نمونه خاک سطحی عمق 0-10 سانتی متر برداشت گردید که سهم کاربری های اراضی کشاورزی، مرتع و شهری به ترتیب 137، 77 و 27 نمونه بود. غلظت کل N=241 ، قابل جذب N=75 و عصاره گیری متوالی N=75 به ترتیب با روش اسید نیتریک 5 نرمال DTPA و تسیر انجام شده و با استفاده از دستگاه جذب اتمی قرایت گردید. نتایج نشان داد که غلظت کل سرب روی، مس و کادمیم در کاربری شهری بالاتر می باشد (به ترتیب میانگین 220/1، 399/1، 75/9، 2/47 میلی گرم برکیلوگرم ). در کاربری شهری میانگین (هندسی) مقادیر قابل جذب عناصر نیز بالاتر از سایر کاربری های اراضی بود و برای روی، سرب، نیکل، مس و کبالت به ترتیب 27/09، 27/24، 1/11، 4/24، 0/41 میلی گرم برکیلوگرم بدست آمد. کاربری اراضی مختلف تاثیر آشکاری بر توزیع فرم های شیمیایی عناصر گذاشته است . در تمام نمونه های خاک بیشترین درصد کبالت، نیکل و مس در جزء باقیمانده و کمترین مقدار برای کبالت جزء متصل به مواد آلی و برای نیکل و مس جزء تبادلی بود. جزءبندی روی و سرب در کاربری کشاورزی و مرتع تقریبا یکسان است و جزء باقیمانده بیشترین سهم را دارد. در کاربری شهری جزء متصل به اکسیدهای آهن و منگنز، جزء غالب بوده و برای روی و سرب به ترتیب 40/8 و 30/8 درصد مشاهده گردید. جزء باقیمانده در این دو فلز در رتبه دوم قرار داشت

کلیدواژه ها:

آلودگی خاک ، عصاره گیری متوالی ، نوع استفاده از زمین ، غلظت قابل جذب