کاربرد روش های حل اختلاف در تخصیص استانی آب کشاورزیمطالعه موردی: حوضه آبریز اترک

حوضه آبریز اترک در شمال شرق ایران، مشترک بین سه استان خراسان رضوی، خراسان شمالی و گلستان از مناقشات مربوط به تخصیص آب در بخش کشاورزی بین ذینفعان بالادست و پایین دست متاثر می باشد. در چنین شرایطی، بررسی کارایی مدل های تخصیص آب در این حوضه و مقایسه نتایج آنها از اهداف این مطالعه می باشد. ابتدا یک مدل بهینه سازی تخصیص آب کشاورزی بر پایه برنامه ریزی خطی توسعه داده شد . سپس مدل تخصیص آب با رویکرد حل اختلاف با استفاده از توابع هدف بر پایه روش های حل اختلاف نش متقارن، نش غیرمتقارن، مدل غیرمتقارن کالای - اشمورودینسکی و مدل غیرمتقارن خسارت متعادل ایجاد گردید. مدل های فوق با معیارهای عملکرد مرسوم اطمینان پذیری حجمی، اطمینان پذیری زمانی و برگشت پذیری مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج بدست آمده برتری مدل های حل اختلاف در تامین متعادل منابع بین ذینفعان مختلف در مقایسه با مدل تخصیص معمول را نشان می دهد. تشابه کلی موجود بین نتایج مدل های حل اختلاف و ارایه نتایج مطلوب تر مدل نش با اختلاف جزیی نسبت به سایریناز دیگر نتایج حاصل شده است. از سوی دیگر مدل هایی که تابع هدف آنها مبتنی بر روش های حل اختلاف است در مقایسه با مدل برنامه ریزی خطی ، تخصیص متعادل تری را بین ذینفعان نتیجه می دهد. همچنین میزان حساسیت استان ها نسبت به مقدار درجه اهمیت آنها در مدل غیرمتقارن نش نیز مورد تحلیل و بررسی قرار گرفت. در انتها نیز کاربرد روش های مبتنی بر حل اختلاف به جای مدل های مرسوم به منظور تخصیص متعادل آب بین ذینفعان مختلف پیشنهاد داده شده است.

کلیدواژه ها:

بهینه سازی ، تخصیص آب ، مدل های حل اختلاف