کاربرد تیوری فرکتالی در کمیی سازی ساختمان برخی از راسته های خاک در استان فارس

ساختمان خاک و پایداری آن با بسیاری از فرآیندهای کشاورزی و زیست محیطی در ارتباط است. از این رو توصیف و کمی سازی ساختمان خاک از اهمیت ویژ های برخوردار است. ولی ساختمان خاک بصورت کیفی (مکعبی، دانه ای و ...) بیان می شود. هدف از این تحقیق تعیین پایداری خاکدانه ها و استفاده از هندسه فرکتالی و تعیین بعد فرکتالی ساختمان خاک در برخیازراسته ها یخاکبود که نتیجه در مدل های کاربردی برای بیان فرآیندهای خاک و مدلسازی قابل استفاده خواهد بود. بنابراین از افق های مشخصه هفت راسته خاک شامل انتی سول، ورتی سول، ارید ی سول، مالی سول، الفی سول، هیستو سول و اینسپتی سول در استان فارس نمون هبرداری خاک ( 27 نمونه) انجام گردید. ویژگی های خاک شامل توزیع اندازه خاکدانه ها، بافت، درصد رطوبت اشباع، کربن آلی pH ،EC گچ و آهک اندازه گیری و میانگین وزنی قطر خاکدانه ها (MWD) و میانگین هندسی قطر خاکدانه ها (GMD) و بعد فرکتالی خاکدانه ها محاسبه شد. نتایج نشان داد که همبستگی معنی داری بین بعد فرکتالی مدل های ریو و اسپوزیتو (DnR) و تیلر و ویت کرافت (DmT) با MWD و GMD با ویژگ یهای خاک وجود داشت. این همبستگی بین پارامترهای فرکتالی با ماده آلی، جرم مخصوص ظاهری، درصد رس و درصد شن، قو یتر از دیگر ویژگی های خاک بود. همبستگی منفی و معنی داری (در سطح یک درصد) بین DnR و DmT با MWD و GMD وجود داشت. به طوری که راسته های خاکی که عدد بعد فرکتالی کمتری داشتند MWD و GMD بزرگتری داشتند. ضریب تبیین، میانگین خطاها، ریشه میانگین مربعات خطاها، مجذور مربعات باق یمانده ها، مجذور مربعات عدم برازش و آماره آکایک مطلوبیت بیشتر مدل تیلر و ویت کرافت را نشان داد. مدل ریو و اسپوزیتو نیز مدل مناسبی بود گرچه در مواردی بعد فرکتالی را زیاد محاسبه کرد که دلیل آن احتمالا حساسیت زیاد این مدل می باشد. به طور کلی بعد فرکتالی از اهمیت ویژ های برای مطالعه و کمی سازی ساختمان خاک برخوردار است و مقدار آن به استثناء راسته هیستوسول در دیگر راسته ها در محدوده مناسب ( 3) بود.

کلیدواژه ها:

بعد فرکتالی ، پایداری خاکدانه ها ، توزیع اندازه خاکدانه ها ، راسته خاک ، ساختمان خاک