تعیین زمان آبیاری مزارع نیشکر با استفاده از دماسنج مادون قرمز و اندازه گیری رطوبت خاک ناحیه ریشه

سابقه و هدف: از جمله عوامل مهمی که باعث کاهش عملکرد گیاه نیشکر می شود، تنش آبی کوتاه مدت وارده به این گیاه در طول فصل رشد و در بازه دو آبیاری متوالی می باشد. هدف این تحقیق مطالعه و پایش عوامل تعیین کننده وضعیت آبی گیاه نیشکر (دمای پوشش گیاهی، رطوبت خاک، رطوبت گیاه) در زمین های تحت کشت این گیاه، بمنظور برنامه ریزی صحیح آبیاری و تعیین زمان و میزان مناسب مصرف آب است. مواد و روش ها: این تحقیق در سال زراعی 93-94 در اراضی کشت و صنعت نیشکر سلمان فارسی در ماه های خرداد تا شهریور بر روی واریته CP69 در سنین مختلف (کشت، بازروئی اول، دوم و سوم) انجام شد. شاخص تنش آبی گیاه نیشکر (CWSI) با استفاده از دماسنج مادون قرمز اندازه گیری شد و پس از آن، رابطه بین شاخص تنش آبی گیاه نیشکر و درصد رطوبت جرمی خاک در دو عمق (30-0) و (60-30) سانتی متری ، در دو سری اندازه گیری مورد بررسی قرار گرفت. اندازه گیری های سری اول به منظور واسنجی و اندازه گیری های سری دوم به منظور صحت سنجی رابطه تنش و رطوبت خاک مورد ارزیابی قرار گرفت. یافته ها: در این تحقیق معادله خط مبنای پایین تنش برای گیاه نیشکر با ضریب تبیین 87 درصد بدست آمد. همچنین معادله خط مبنای بالا که بصورت یک خط افقی است در بازه 3 تا 4 درجه سانتی گراد در نوسان بود. میزان تنش در روزهای مختلف دور آبیاری محاسبه شد. و نشان داده شد که مقدار بهینه برای شروع آبیاری این گیاه در تمام سنین 5/0 است. نتایج نشان داد که همبستگی شاخص تنش آبی با رطوبت خاک در عمق 30 و 60 سانتیمتری تفاوت معنی داری ندارد. معادله واسنجی شده در سری اول اندازه گیری ها حداقل مجذور مربعات خطای نزدیک به 15/0 را با تنش مشاهداتی نشان داد. که این نتیجه حاکی از آن است که تنها پارامتر متغییر که دوره رشد گیاه است را نمی توان نادیده گرفت. همچنین با افزایش سن گیاه همبستگی بین شاخص تنش و رطوبت خاک کاهش یافت. از آنجایی که همبستگی بین شاخص تنش با رطوبت ناحیه ریشه بسیار قابل قبول نبود، به نظر می رسد که علاوه بر تنش آبی، تنش های دیگر نظیر تنش شوری نیز به گیاه با توجه به کیفیت آب آبیاری مصرفی وارد می شود. نتیجه گیری: به طور کلی نتایج نشان داد که شاخص تنش آبی که از دمای پوشش گیاهی منتج می شود، شاخص بسیار حساس به تغییرات وضعیت آب گیاه است و برای تعیین زمان آبیاری مناسب است و تعیین رطوبت خاک با توجه به شوری آب آبیاری نمی توان تعیین کننده وضعیت آبی گیاه باشد.

کلیدواژه ها:

تنش آبی ، کشت و صنعت سلمان فارسی ، دماسنج مادون قرمز ، رطوبت خاک ، نیشکر