روش شناسی فقه الحدیثی صاحب معالم در کتاب منتقی الجمان

حسن بن زین الدین عاملی (م. 1011 ق) فرزند شهید ثانی، از فقهای بزرگ قرن یازدهم هجری قمریاست. وی در کتاب خود منتقی الجمان فی الاحادیث الصحاح و الحسان به ارزیابی روایات فقهی کتب اربعهپرداخته و بدین سان کتابی در زمینه نقد الحدیث و فقه الحدیث سامان داده است. وی تصحیف و تحریفدر احادیث را نتیجه تسامح در پذیرش اخبار عنوان کرده و هدف خود را احیای امر حدیث دانسته است.ازاین رو، تنها به ذکر روایات صحیح و حسن آن اکتفا کرده است. دیدگاه وی اگرچه وابسته به دیدگاه عالمانمتاخر است؛ اما با تعریف متفاوتی که از حدیث صحیح ارایه کرده، با رویکردی جدید، به بررسی سند ومتن روایات پرداخته و فقهی استدلالی را سامان بخشیده است. شیخ حسن در مواجهه با اخبار متعارض،ضمن بهره گیری از روش های معمول همانند روش جمع، تخییر و ترجیح به تفسیر، تاویل و اجتهاد رویآورده و به همین دلیل در بحث ارزیابی روایات، به نتایج قابل توجه و متفاوت با دیگران دست یافته است.در این نوشتار برآنیم ضمن بازخوانی این کتاب، به روش شناسی فقه الحدیثی وی بپردازیم.

کلیدواژه ها:

صاحب معالم ، حدیث ، فقه الحدیث ، نقد حدیث ، منتقی الجمان فی احادیث الصحاح و الحسان