فرآیند معنا سازی در مثنوی سلامان و ابسال جامی براساس الگوهای نشانه-معناشناسی

نشانه- معناشناسی، رویکردی نوین در تجزیه و تحلیل متن و نظامهای گفتمانی است. این رویکرد در نقد ادبی، به ارائهٔ الگوهای متعددی منجر شده است که چگونگی کارکرد، تولید و دریافت معنا از متن را مورد تبیین قرار میدهد. این الگوهای بر آمده از منطق متن تلاش می کنند هرگونه امکان خوانش متکثر خارج از نظام ارزش - گذاری اثر ادبی را تا جای ممکن کاهش دهند. از این رو این مقاله، مثنوی سالامان و ابسال جامی را که از جمله متون عرفانی و دارای بیان رمزی و قابلیت تأویل پذیری است، برای بررسی مورد توجه قرار داده، تلاش می کند ضمن معرفی چگونگی عملکرد الگوهای نشانه- معناشناسی، چرایی بهرهمندی شاعر از هر دو فرآیند ممکن معناسازی در این متن را تبیین نماید؛ فرآیندی که به صورت رفت و برگشتی در الگوی مربع معناشناسی تجلی مییابد. مقالهٔ حاضر با بهرهگیری از الگوهای نشانه- معناشناسی در بررسی تحلیلی مثنوی سالامان و ابسال جامی، این فرض را مطرح می کند که بهرهگیری از هر دو فرآیند معناساز در این متن، اشاره به مفهوم «بازگشت» دارد و جامی تلاش می کند این مفهوم را از طریق رمز و بیان رمزی در قصهٔ «سلامان و ابسال»- . . ارائه نماید.

کلیدواژه ها:

مثنوی سلامان و ابسال جامی ، الگوی کنشگران ، سطوح روایت ، مربع معناشناسی ، مربع حقیقت نمایی