زیرساخت منظرین نقش شبکه آبی بر ساختارشهربخارا

شهرهای مختلف سرزمین ایران با توجه به بستر و شرایط جغرافیایی و طبیع یشان از منابع آبی موجود به شیو ههایی متفاوت بهره برد هاند. در این میان یکی از پیشرفت هترین و توسعه یافت هترین سیست مهای آبرسانی، شبکه آبی شهر بخارا است که امروز همچنان بقایایکالبدی اجزای آن یکی از مه مترین مؤلف ههای شک لدهنده به منظر هسته تاریخی این شهر به شمار م یرود. این نوشتار تلاش م یکند باواسازی ساختار شهر و سیستم آبی، جنب ههای مختلف پیوند فیزیکی شبکه آبی با ساختار شهر را به تفکیک شناسایی کند. شبکه آبی بخارا در ابتدای شک لگیری به عنوان سیستمی برای آبیاری اراضی ربض مورد استفاده قرار گرفته ولی با توسعه شهر به بیرون دیوار شارستان، ارتباطیدوسویه با توسعه شهر بخارا پیدا کرده است. نکته کلیدی که سیستم آبی بخارا را از سایر شهرهای حوزه سرزمینی ایران متمایز م یکند وحضور آب را به یکی از مه مترین مؤلف ههای منظر شهر تبدیل میکند، دستورالعملی است که به نحوه حضور اجزای سیستم آبی در شهر بخارا حاکم بوده و طی 10 قرن توسعه شهر در توسعه شبکه آبی همچنان دنبال م یشده است. این دستورالعمل در دو حوزه زیباشناسی بصری و کالبدی فضایی و نحوه مکا نیابی مؤلف ههای سیستم آبی در سطح شهر بخارا رعایت م یشده است و موجب شده این سیستم و مؤلف ههایآن در لای ههای مختلف با ساختار فضایی، کارکردی، عملکردی و فعالیتی شهر پیوند داشته باشند. همین پیوند چندلایه با ساختار فیزیکی وعملکردی شهر سبب شد تا در مسیر برنامه مرمت و احیاء بافت تاریخی شهر بخارا به ویژه در دهه 90 میلادی، با اینکه تنها هشت حوض از حدود 100 حوض این سیستم باقی مانده و برنامه مرمت نیز به احیاء ابنیه و تک بناهای باارزش بافت استوار شده بود، این هشت حوض به صورت ضمنی و ناخواسته احیاء شوند و به واسطه زبان مشترک حاکم بر فضاسازی و ساخت کالبد یشان نقشی فعال در منظر تاریخی بخارا پیدا کنند

کلیدواژه ها:

بخارا ، شبکه آبی ، پیوند کالبدی ، مرمت ضمنی ، پیوند عملکردی ، زیبایی شناسی بصری